Δεύτερα γενέθλια

1η Ιουνίου 2011. Η ημέρα που ήρθε στο σπίτι.

Πρόσφατα έμαθα ότι είναι η μέρα που γιορτάζουν οι γονείς. Εμείς, πράγματι.

Θυμήθηκα πως την επομένη δεν έπινε γάλα, γιατί δεν είχε δύναμη να ρουφήξει. Επειδή όμως κανείς δεν μας είχε προϊδεάσει για κάτι τέτοιο, βρεθήκαμε να τρέχουμε μέσα στα μεσάνυχτα πίσω στη μονάδα για το ενδεχόμενο μιας νέας μετάγγισης.

Εκείνο το βράδυ παραλίγο να την κρατήσουν ξανά μέσα, διότι ναι μεν δεν είχε αναιμία, είχε όμως αυξημένους δείτκες φλεγμονής.

Τελικά, το μόνο που χρειάστηκε ήταν μια πιπίλα με μεγαλύτερη ροή και ένας νεογνολόγος να αναλάβει την ευθύνη για να την πάρουμε μαζί μας στο σπίτι. Εκεί που λίγο μετά οι δείκτες της φλεγμονής θα έπεφταν.

Σκέφτηκα λοιπόν ότι τα πρόωρα έχουν ατύπως δύο γενέθλια. Τα κανονικά τους κι εκείνα που θα μας θυμίζουν πάντα την ημέρα που ήρθαν στο σπίτι τους.  

Το αμάρτημα της μητρός

(Σκέψεις και εντυπώσεις από την πρώτη ομαδική συνεδρία για γονείς με πρόωρα μωρά)

Την πρώτη φορά που τη συνάντησε ο πατέρας της, την έβγαλε φωτογραφία με το κινητό και μου την έφερε να την δω. Μια χαρά. Όπως τη θυμόμουν από την ώρα του τοκετού που μου έφεραν στα χείλη το μικρό της πρόσωπο και τη φίλησα ανάμεσα στα φρύδια, στο σημείο εκείνο που ακόμη και τώρα συσπάται με τον ίδιο τρόπο όταν κλαίει. Η μόνη διαφορά ότι στη φωτό φορούσε ένα σκουφάκι.

Την επόμενη φορά την είδα μαζί με τον μπαμπά της. Με το ίδιο σκουφάκι, με τον ρινικό αναπνευστήρα, να κουνάει χέρια και πόδια μέσα στη θερμοκοιτίδα της, δείχνοντας ότι δυσφορούσε με την κατάσταση, δείχνοντας ότι ζούσε.

Η φορά που την αντίκρισα μόνη μου ήταν η χειρότερη. Είχα κατέβει με το καροτσάκι την ώρα του επισκεπτηρίου, ο πατέρας της στη δουλειά, κύλησα τις ρόδες του δίπλα στο κουτί της. Είδα ένα άλλο παιδί, κιτρινόμαυρο, κάτω από μια δυνατή λάμπα. Φορούσε μάσκα και ήταν διασωληνωμένη κανονικότατα, με τον υψίσυχνο μάλιστα αναπνευστήρα να τραντάζει το αναίσθητο κορμί της. Κάθισα εκεί για λίγα λεπτά και άκουσα τον θάνατο να κόβει βόλτες. Κινήθηκα διαλυμένη στο γκισέ της ενημέρωσης. Απέναντί μου μια νεαρή γιατρός. Ψηλή, ξανθιά, όμορφη, το όνειρο κάθε γονιού. Διερευνούσαν - λέει - το ενδεχόμενο κάποιας λοίμωξης, την οποία δεν ήξεραν πώς κόλλησε. Ήταν πολύ λίγες μέρες στη μονάδα για να συμπεράνουν ότι την άρπαξε εκεί μέσα.

-         Τότε;

-         Ίσως από εσάς.

-         Μα εγώ είχα κάνει όλες τις εξετάσεις. Νοσηλευόμουν μία εβδομάδα προτού γεννήσω, δεν έδειξαν τίποτε.

-         Δεν δείχνουν πάντα. Γιατί νοσηλευτήκατε;

-         Είχα συσπάσεις.

-         Και οι συσπάσεις από πού προκλήθηκαν;

-         Δεν ξέρω.

-         Άρα; Μπορεί να οφείλονταν σε κάποια δική σας λοίμωξη.

Νικήτρια η ξανθιά. Κουρέλι εγώ. Να μην μεγάλωνα ποτέ έναν τέτοιον άνθρωπο. Που θα μιλούσε τόσο άνιωθα σε μια μητέρα, υπονοώντας ότι το παιδί της δυο μέρες μετά την έναρξη της ζωής του φλερτάρει με το τέλος της, εξαιτίας της.

Ποια ήταν η ερώτηση; Αν νιώσαμε τύψεις όταν γεννήσαμε πρόωρα. Αν κάποιος μας έκανε να νιώσουμε τύψεις. Πάτροκλε, σου απαντάω εδώ. Στη συνάντηση «Πρόωρα γονείς σαν πρόωρα παιδιά» άφησα τις υπόλοιπες μητέρες να μιλήσουν, γιατί δεν ήθελα να τους κλέψω χρόνο. Άκουσα όμως προσεκτικά τις απαντήσεις τους, σκέφτηκα και μερικές πιθανές δικές μου.

Που την ρώτησαν οι συγγενείς γιατί δεν κατέβηκε αμέσως να δει το παιδί (εννοούσαν εκτός επισκεπτηρίου που απαγορεύεται).

Που μου έλεγαν οι συγγενείς ότι φταίω εγώ που δεν μπορώ να τη χαρώ.

Που είχαν τα δύο της παιδιά σε διαφορετικές μονάδες και αισθανόταν ότι έκλεβε λίγο χρόνο από το ένα για να μείνει λίγο περισσότερο στο άλλο, επειδή ήταν πιο σοβαρά.

Που ως έγκυος είχα αναλάβει ένα πρότζεκτ στη δουλειά και του επέτρεψα να με αγχώσει.

Που ήταν ένας χαρούμενος άνθρωπος και μάλλον, για να επέλθει η ισορροπία, έπρεπε να ζήσει κάτι τόσο σκληρό το παιδί της.

Που ήμουν ένας στενόχωρος άνθρωπος και γι’ αυτό καμία χαρά δεν μπορεί να μου έρθει, ούτε καν η γέννηση του παιδιού μου.

Κουβέντες κωμικοτραγικές. Σκέψεις παράλογες. Αντικειμενικά αν το δεις. Ο νους μου πήγε στο κορυφαίο ίσως διήγημα της νεοελληνικής. «Το αμάρτημα της μητρός μου» του Βιζυηνού. Που όποτε το διαβάζω με συγκλονίζει. Και παραδόξως όχι επειδή χάθηκαν δύο παιδιά. Αλλά επειδή καταστράφηκε μια μάνα από τις ενοχές. Και αναρωτιέμαι ποια μητέρα μπορεί να καταδικάσει την Δέσποινα για το «αμάρτημά» της; Και ποια δεν θα έτρεχε σήμερα να την αγκαλιάσει και να της μιλήσει για το λάθος της αν μπορούσε; Αλλά και ποια δεν θα κατανοούσε την επικίνδυνη ακροβασία του ψυχισμού της;

Για το ότι μια μητέρα που γεννάει πρόωρα αισθάνεται ενοχές, δεν χρειάζονται πολλές εξηγήσεις. Για το ότι η μητρότητα είναι σφιχταγκαλιασμένη με το βασανιστήριο των ενοχών, χρειάζονται. Αλλά όσο κι αν το έχω σκεφτεί, δεν έχω καταλήξει. Δεν ξέρω αν φταίνε οι γύρω, η βαριά στους ώμους σου ευθύνη και τα δύο μαζί ή κάτι άλλο. Ξέρω όμως ότι οι μητρικές ενοχές δεν πρέπει να έχουν θέση στη ζωή μας. Η διαρκής αμφιβολία για το αν κάνεις το σωστό, είναι άλλο. Με αυτό μαθαίνεις να ζεις με το που κάνεις παιδιά. Με τις τύψεις δεν χρειάζεται να ζήσεις επειδή έκανες παιδιά.

Το ποστ αυτό ξεκίνησα να το γράφω έχοντας στο μυαλό μου μία από τις μητέρες που ήρθαν στη συνεδρία μας, αλλά τελικά το απευθύνω σε όλες τις μητέρες. Με ή χωρίς πρόωρα παιδιά. Με ή χωρίς τύψεις. Διότι αν κατάλαβα κάτι από αυτή την υπέροχη, ακομπλεξάριστη και ειλικρινή συνάντηση είναι πως πάνω και πέρα από την προωρότητα μάς ενώνει η μητρότητα. Η ικανότητα να κλαίμε για όσα μας πόνεσαν και στο καπάκι να γελάμε για όσα καθημερινά μας προσφέρουν τα παιδιά. Η δύναμη να βλέπουμε το αληθινό, όχι πάντα ρόδινο, πρόσωπο της μητρότητας και η αμφιβολία που μας διακατέχει για το αν είμαστε καλές στον ρόλο. Μα πάνω απ’ όλα η όρεξή μας να μιλήσουμε, να μοιραστούμε βιώματα, κατορθώματα και αγωνίες. Πέρασα τέλεια και σας ευχαριστώ. Αν θέλετε να το ξανακάνουμε, ψηφίστε εδώ. Χωρίς ενοχές.

Πρόωρα γονείς

Τη μεγαλύτερη φρίκη την έφαγα όταν 1,5 έτους χρειάστηκε να νοσηλευτεί με βρογχιολίτιδα. Ένα κρύωμα ελαφρύ, καθόλου πυρετό, αλλά πολύ μπούκωμα, μόλις μία ημέρα. Φεύγω για το γραφείο και το μεσημέρι με καλούν να γυρίσω πίσω. Τη βρίσκω εξαντλημένη, το στήθος της να πηγαίνει μέσα έξω, να βήχει και να πέφτει στις αγκαλιές. Η γιατρός μας στέλνει νοσοκομείο. Στον δρόμο δεν κινείται φύλλο – κάποιος έκλεισε πάλι το Κέντρο – είμαστε κολλημένοι 1 ώρα και η Γιόννα ημιλιπόθυμη στην αγκαλιά μου (έχω πει ότι συν τοις άλλοις την ενοχλεί το αυτοκίνητο;) δεν ανταποκρίνεται σε κανένα κάλεσμά μου. Στροφάρω κάπως (άγνωστο πώς) και παίρνω το 100. Ζητάω να μου ανοίξουν δρόμο. Εκείνη την κούρσα προς το μαιευτήριο/νοσοκομείο όπου περάσαμε και τις πρώτες εφιαλτικές μέρες της ζωής της δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Οδηγεί ο πατέρας μου, ένα βήμα πριν από το επεισόδιο, χέρι έξω από το παράθυρο για να μας αφήσουν να περάσουμε, οι σειρήνες της Αμέσου Δράσεως να τσιρίζουν, το κόκκινο των φρένων να μου πονάει τα μάτια…. Φτάνουμε εγκαίρως.

Από τότε κάθε φορά που η Γιόννα την αρπάζει, εγώ απλώς δεν την παλεύω. Επειδή μέχρι τότε πίστευα ότι μπορούσα να την προφυλάξω. Επειδή φανταζόμουν ότι θα μπορούσα να προσέξω την επιδείνωση ενός κρυολογήματος, ότι κάποιον έλεγχο θα είχα, αλλά διαπίστωσα για μία ακόμη φορά ότι είναι πολλές οι περιπτώσεις που δεν τον έχω. Και αποφασίζω να ζητήσω τη βοήθεια ενός ειδικού, γιατί το πράγμα έχει ζορίσει ακόμη κι όταν δεν είναι άρρωστη. Με τη σκέψη ότι μπορεί και να… Επειδή δεν θέλω να περιορίζω το παιδί μου, ούτε να υποφέρω αιωνίως. Αλλά κυρίως επειδή ξέρω πως δεν φταίει η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου.

Προχτές κατάφερα να την πάω στο πρώτο της χειμωνιάτικο πάρτι. Και αυτό εδώ θα μπορούσε να είναι ένα ποστ για την τεράστια επιτυχία μου που συνοδεύτηκε φυσικά από κοριτσάκι με μύξες με το οποίο η Γιόννα είχε περιπτύξεις. Αλλά θα με περνάγατε για τρελή. Τελικά, είναι ένα ποστ για το τεράστιο βάρος που προσθέτει στην ψυχή ενός γονιού η προωρότητα. Διότι όπως σοφά είπε η φίλη μου, που με ξέρει από 4 ετών και δεν μου χάιδεψε ποτέ τα αφτιά, η ίδια που διοργάνωσε το πάρτι και ρώτησε για χάρη μου όλες τις κυρίες αν τα παιδιά τους είναι άρρωστα: «αυτό που βίωσες ισοδυναμεί με θάνατο». Πήγα λοιπόν στην ειδικό για να μπορώ κάθε μέρα που περνάει να παίζω μπουνιές με την πάρτη μου και να με δικάζω. Για να μπορώ να ξεχωρίζω τη δική μου λόξα από τα αντικειμενικώς επικίνδυνα και να της χαρίζω μια ζωή απαλλαγμένη από τους φόβους μου. Δύσκολο πολύ, αλλά αν υπάρχει ένας λόγος για να τα βάλω με τον εαυτό μου, αυτός είναι εκείνη.

Η ψυχική υγεία του γονιού είναι τεράστια υπόθεση. Η ψυχική υγεία ενός ανθρώπου που βίωσε την προωρότητα είναι κεφαλαιώδης. Εξίσου σημαντική με την υγεία του πρόωρου μωρού του. Και, ναι, την αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα, γιατί μας πιάνει από τα μαλλιά μια δύσκολη καθημερινότητα. Αλλά κυρίως επειδή κανείς δεν φροντίζει να υπάρχει μια στήριξη δίπλα μας, όταν βιώνουμε τις δυσκολότερες μέρες της ζωής μας. Η ανάγκη μας για ψυχολογική στήριξη φάνηκε και από την εδώ κουβέντα μας. Και για καλή μου τύχη, ανάμεσα στις ιστορίες σας, έλαβα και την ιστορία ενός πατέρα που τυχαίνει να είναι ψυχολόγος. Ο Πάτροκλος Παπαδάκης είναι ένας υπέροχος μπαμπάς και ένας ακούραστος επαγγελματίας που δέχτηκε να ενώσουμε δυνάμεις. Σκεφτήκαμε λοιπόν να διοργανώσουμε μία ομαδική θεραπεία, συνάντηση, όπως θέλετε πείτε τη, για να βρεθούν μαζί γονείς που έζησαν ή ζουν τώρα την προωρότητα και έχουν ανάγκη να μιλήσουν σε κάποιον ειδικό. Η δράση: «Πρόωρα γονείς σαν πρόωρα παιδιά» έχει σκοπό να μας εξοικειώσει με τον πόνο και να μας μάθει να μοιραζόμαστε και να ξεπερνάμε. Η συνεδρία θα προσφερθεί εντελώς δωρεάν σε γονείς που είδαν ή βλέπουν τώρα το παιδί τους στη μονάδα και θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 25 Ιανουαρίου, σε τόπο και χρόνο που θα ανακοινωθούν από εδώ και από το site του κ. Παπαδάκη. Εσείς απλώς δηλώνετε συμμετοχή είτε στο ksokou@gmail.com, είτε κάτω από αυτό το ποστ, είτε στη σελίδα του 31ebdomades σε προσωπικό μήνυμα με τίτλο «Για τη συνάντηση Πρόωρα Γονείς». 

Κλείνω: Όταν η Γιόννα πάλευε κι όλο κάτι νικούσε κι όλο κάτι την έριχνε, ζήτησα - θυμάμαι -κάποιον ψυχολόγο από τη μονάδα. Μου έδωσαν την κυριλέ κάρτα μιας κυρίας – ιδιωτικό βλέπετε το μαγαζί – και την πήρα τηλέφωνο. «Με λένε Σώκου, η κόρη μου είναι πρόωρη και βρίσκεται στην εντατική» της είπα. «Και τι θέλετε;» μου απάντησε. «Δεν είναι καλά το παιδί;». «Θέλω τη βοήθειά σας, ασχέτως από το αν είναι καλά το παιδί» εγώ. «Μπορείτε να με ξανακαλέσετε σε λίγο;». Δεν πήρα ποτέ. Κι όταν με αναζήτησε στη μονάδα δεν με βρήκε, γιατί εκεί με ήξεραν με το επίθετο του παιδιού. Ήταν εκείνη η στιγμή που ήθελα κάποιον και δεν τον είχα. Μία τόσο δα στιγμή που θα έκανε τη διαφορά σε ό,τι θα ακολουθούσε. Γι’ αυτή τη μία στιγμή που ένας απελπισμένος γονιός νιώθει πιο μικροσκοπικός και από το μικροσκοπικό παιδί του και απλώνει το χέρι ζητώντας βοήθεια, θα συνεχίσω να φωνάζω no matter what.

Y.Γ. 1  Γιατί όλοι έχουμε καταλάβει πως η μεγαλύτερη φρίκη που έφαγα δεν ήταν η βρογχιολίτιδα.

Υ.Γ. 2 Το εικαστικό της συνάντησης μάς έφτιαξε αφιλοκερδώς η typenote. Tην ευχαριστούμε πολύ.

Πες μου την ιστορία σου

Ήταν μια μητέρα, κόρη γιατρού εντελώς τυχαία, που γέννησε πρόωρα. Πολύ πρόωρα, γύρω στις 25 εβδομάδες. Ένα μικρό κοριτσάκι που πάλεψε πολύ. Έμεινε πολύ καιρό στη μονάδα ενός νοσοκομείου στην Αθήνα, τη στιγμή που οι γονείς του ζούσαν στην επαρχία. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα, πολύ δύσκολα σου λέω, μη ρωτάς, αλλά τα κατάφερε. Όταν το πήραν σπίτι, δεν μπορούσε να πιει γάλα, το τάιζαν αλεσμένο τραχανά και κάθε τάισμα διαρκούσε μιάμιση ώρα. Βάλε και άλλη μισή αγκαλιά για να χωνέψει. Έπαιρνε δύσκολα βάρος και σαν πιτσιρίκι εξακολουθεί να τρώει ελάχιστα και να είναι μικροκαμωμένο. Άργησε να γελάσει, να μιλήσει, να κοινωνικοποιηθεί. Αλλά τα κατάφερε. Τώρα είναι 5 χρονών, ναι, αλήθεια, και αν και μικροκαμωμένη, τα πάει περίφημα. Και φαντάσου, ζουν στην επαρχία και έπρεπε κάθε τρεις και λίγο να έρχονται στην Αθήνα για γιατρούς, τσεκ απ, φόλοου απ. Η μητέρα του είχε καταρρεύσει, τον πρώτο καιρό δεν μπορούσε ούτε να το ταΐσει, τα έκανε όλα η γιαγιά του. Αλήθεια. Και τώρα είναι καλά. Ναι, εντελώς καλά. 

Με αυτή την ιστορία η μητέρα μου μου έδινε κουράγιο τις πιο δύσκολες μέρες της ζωής μου. Φαίνεται πως την ξεχνούσα, γιατί κάθε φορά μού ακουγόταν καινούργια. Πολλοί φίλοι επιχείρησαν να μου πουν για τη θεία, ξαδέλφη, φίλη φίλης που γέννησε πρόωρα και τα παιδιά της είναι τώρα μαντράχαλοι, αλλά αυτά δεν έπιαναν. Γιατί εκείνοι δεν ήξεραν λεπτομέρειες ούτε της δικής μου ιστορίας ούτε των δικών τους. Δεν είχαν δει χειρουργημένο μωρό, δεν είχαν έρθει σε ανατριχιαστική απόσταση αναπνοής με την πιθανότητα μιας μόνιμης βλάβης, δεν ήξεραν τι πάει να πει παρεντερική σίτιση, μεθαιμορραγική διάταση, αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, εντερόκοκκος, γαστροεισοφαγική παλινδρόμηση…

Πολλές φορές κοίταξα με ένα τσίμπημα ζήλιας τα μωρά στις διπλανές θερμοκοιτίδες που αν και μικρότερα, είχαν αρχίσει να πίνουν γάλα και να παίρνουν βάρος τη στιγμή που εκείνη πάλευε με φάρμακα, αντιβιώσεις, μεταγγίσεις, παρακεντήσεις… σταματάω εδώ. Αργότερα όμως έμαθα κι αυτών την ιστορία, που μπορεί να μην ήταν τόσο δύσκολη μετά τον τοκετό, αλλά ήταν πιο βασανιστική πριν: με αποβολές, εξωσωματικές, κρεβατωμένη εγκυμοσύνη, χειρουργεία κατά τη διάρκεια της κύησης και άλλα πολλά. Έγινα για λίγο φίλη με εκείνες τις μητέρες που κι αυτές όπως κι εγώ αναρωτήθηκαν τότε γιατί σε κάποιους ανθρώπους τα πράγματα έρχονται δύσκολα. Όμως μόνο τότε, όταν μοιραστήκαμε, καταλάβαμε ότι δεν ήμασταν εμείς οι κατατρεγμένες, αλλά οι τυχερές.

Οι γονείς ενός πρόωρου έχουν ανάγκη να το νιώσουν αυτό. Να πάρουν δύναμη από άλλους που πέρασαν κάποτε ή και περνάνε ακόμη από εκεί (και δεν αναφέρομαι μόνο στην εμπειρία της μονάδας). Οι ιατρικοί όροι δεν τους είναι άγνωστοι, ούτε άχρηστοι, αλλά δεν αρκούν. Δεν κάνουν τη διαφορά. Τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους. Γι’ αυτό θέλω να σας ζητήσω να γράψετε τη δική σας ιστορία προωρότητας – ή ό,τι από αυτήν θέλετε – και να μου τη στείλετε. Θα τη δημοσιεύσω εδώ. Επώνυμη ή ανώνυμη, όπως επιθυμείτε. Χρησιμοποιήστε το μπλογκ και τη σελίδα του 31ebdomades στο facebook για να γνωριστείτε μεταξύ σας και να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας. Στείλτε ή ανεβάστε φωτογραφίες, αν θέλετε. Μπορεί να δώσουν δύναμη σε άλλους γονείς. Τις μητέρες που γνώρισα την άνοιξη του 2011 δεν τις ξαναείδα, αλλά δεν μου κάνει εντύπωση. Με εσάς όμως δεν θέλω να χαθώ.

 Στείλτε την ιστορία σας στο ksokou@gmail.com με τίτλο Η ιστορία μου. Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να μην αναφερθείτε σε νοσοκομεία και ονόματα γιατρών για ευνόητους λόγους. Τυχόν σχόλια που θα αναφέρονται σε ονόματα δεν μπορώ να τα δημοσιεύσω.

To 31ebdomades.blogspot.com στηρίζει την καμπάνια για την παγκόσμια ημέρα που διενεργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Φροντίδα των Νεογνών (EFCNI), ένα διεθνές δίκτυο υποστήριξης όσων φροντίζουν πρόωρα και άρρωστα μωρά. Μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου θα δημοσιεύει νέα, ειδήσεις και βιώματα από την εμπειρία της προωρότητας. 

Κάντε like στη σελίδα www.facebook.com/WorldPrematurityDay και διαδώστε την Παγκόσμια Ημέρα (κατά της) Προωρότητας.

Πονάει για πάντα εκείνη η φορά

Θα τη θηλάσεις, θα ζητήσεις rooming in, θα είναι καλοκαίρι, θα ξεπεταχτεί γρήγορα, θα κάνετε και λίγες διακοπές μαζί, θα κοιμάται δίπλα σου σε ένα λίκνο, θα την κοιμίζεις με τραγούδια, θα σε κοιτάει στα μάτια, θα την έχεις συνέχεια αγκαλιά, θα την βγάζεις βόλτα με τον μάρσιπο και θα τρως παγωτό, θα είστε αυτοκόλλητες, θα είναι και ο μπαμπάς της στο κάδρο, ακόμη και στην αίθουσα τοκετού αν θέλει, όταν τα σώματά σας θα χωρίσουν και θα ακούσεις το κλάμα της, το πιο όμορφο κλάμα της ζωής σου. Κι όταν θα ακουμπήσει στο στήθος σου, ο κόσμος όλος θα σταματήσει, για να σταθεί πάνω από την ίδια την ευτυχία, τη δική σας. Cut.

Το χειρότερο σοκ που μπορείς να πάθεις νομίζω ότι προέρχεται από την απόλυτη διάψευση της προσδοκώμενης ευτυχίας. Από τη μερική διάψευση περνάμε λίγο-πολύ όλες, γιατί ποτέ τα πράγματα δεν είναι τόσο όμορφα όσο μας τα είχαν διηγηθεί. Όμως γρήγορα ξεχνάμε και ύστερα είμαστε εμείς που τα διηγούμαστε όμορφα στις άλλες. Χαίρομαι που χρησιμοποίησα πρώτο πληθυντικό, δεν το εννοούσα. Ανήκω στην άλλη κατηγορία. Των μαμάδων που δεν ξεχνάνε ποτέ. Επειδή έζησαν την απόλυτη διάψευση. Και αν το έχεις πάθει, ξέρεις ότι αυτό δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο δεν είναι που δεν μπόρεσες να έχεις rooming in, ούτε που η διπλανή σου δέχεται επισκέψεις, γέλια και χαρές (εννοείται ότι ζητάς μονόκλινο ή δωμάτιο στον όροφο των γυναικολογικών επεμβάσεων), ούτε που δεν έβγαλες έξω το μωρό με τον μάρσιπο προτού σαραντίσει. Το χειρότερο δεν είναι που δεν το πήρες αγκαλιά μετά τον τοκετό, ούτε καν που ήρθες αντιμέτωπη με τη δυστυχία ενώ την ευτυχία περίμενες. Το χειρότερο ξέρεις ποιο είναι. Κι όταν πια βεβαιωθείς ότι θα ζήσει, σειρά έχει το πώς θα ζήσει και είναι φορές που νιώθεις ότι ο εφιάλτης δεν θα σταματήσει ποτέ. Cut.

Ευτυχία είναι ο εφιάλτης να σταματήσει. Να καταλάβεις πόσο αδιάφορο είναι το rooming in, ο θηλασμός, τα βίντεο από την αίθουσα τοκετού. Ευτυχία είναι να έρθει στο σπίτι κι ας πρέπει να πηγαίνει «βόλτα» στους γιατρούς. Ευτυχία είναι καθώς οι μήνες περνούν, να χρειάζονται λιγότερες επισκέψεις στους γιατρούς και περισσότερες στο πάρκο. Ευτυχία είναι η κάθε μέρα που σας παίρνει μακριά από την ημερομηνία γέννησης και σας φέρνει κοντά στην καθημερινότητα, ξέρεις, αυτή με τα μεταμεσονύχτια εγερτήρια, τις πασαλειμμένες στα μούτρα φρουτόκρεμες, τις χεσμένες πάνες, τις θεαματικές τούμπες, τους καβγάδες για το ποιανού είναι το κουβαδάκι στην παιδική χαρά…

Όμως πίσω από αυτή την ευτυχία, υπάρχεις και συ. Που κάποτε έβαλες τα δικά σου συναισθήματα σε κάποιο μέρος σκοτεινό, για να τρέξεις στα επισκεπτήρια. Που ξέχασες ότι δεν έζησες εκείνη τη γέννηση όπως την είχες φανταστεί, γιατί σε άρπαξε απ’ τα μαλλιά η πραγματικότητα. Που έγινες απότομα μαμά, παραμελώντας το παιδί μέσα σου. Που μπορεί καμιά φορά, καθώς τακτοποιείς τα συρτάρια, να θυμηθείς. Και αυτό είναι οκ. Γιατί παρ’ όλο που ως μητέρα είσαι σχεδόν σοφή, το μικρό κορίτσι που κάποτε έφαγε τα μούτρα του τρέχοντας προς την απόλυτη ευτυχία, πόνεσε πολύ και δεν πρόλαβε να κλάψει. Και, ξέρεις, είσαι και δική του μαμά.

Και μια ιστορία για τo τραύμα της προωρότητας:

http://www.yorkshireeveningpost.co.uk/news/news-features/health-the-trauma-of-a-baby-born-too-early-1-5818836

To 31ebdomades.blogspot.com στηρίζει την καμπάνια για την παγκόσμια ημέρα που διενεργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Φροντίδα των Νεογνών (EFCNI), ένα διεθνές δίκτυο υποστήριξης όσων φροντίζουν πρόωρα και άρρωστα μωρά. Μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου θα δημοσιεύει νέα, ειδήσεις και βιώματα από την εμπειρία της προωρότητας. 

Κάντε like στη σελίδα www.facebook.com/WorldPrematurityDay και διαδώστε την Παγκόσμια Ημέρα (κατά της) Προωρότητας.

Aς μιλήσουμε για προωρότητα

Η μοναδική σωστή απάντηση στην ερώτηση «τι είναι αυτή η ουλή στην πλάτη της;» είναι «χειρουργήθηκε όταν ήταν μωρό». Αν ο ενδιαφερόμενος θέλει να μάθει κι άλλα, ευχαρίστως να του τα πούμε. Το έχουμε πια αποφασίσει ότι δεν θα της κρύψουμε τίποτε. Και για να γίνει αυτό δεν μπορούμε να κρυβόμαστε από κανέναν. Που σημαίνει ότι δεν επιδεικνύουμε φοβική συμπεριφορά ή κρυψίνοια στις ερωτήσεις των τρίτων. Ούτε όμως παρουσιάζουμε τα σημάδια της προωρότητας στο σώμα της σαν κάτι για το οποίο πρέπει κανείς να την λυπάται. 

Μου πήρε καιρό για να μιλήσω και κυρίως για να σκεφτώ έτσι. Θυμάμαι πως όλον τον πρώτο χρόνο της ζωής της ήμουν κατηγορηματική: δεν θα της έλεγα τίποτε όταν θα μεγάλωνε για όσα πέρασε και περάσαμε μόλις γεννήθηκε. Ήθελα να ξεχάσω και κυρίως να μην την κάνω να αισθάνεται ευάλωτη, διαφορετική, λιγότερη. Αργότερα συνειδητοποίησα ότι ήμουν λάθος. Ο μόνος τρόπος να μην της φορέσω καπέλο την προωρότητα και τα δικά μου τραύματα ήταν να μιλήσω ανοιχτά, ακομπλεξάριστα, απενοχοποιημένα. Και αντικειμενικά. Διότι η προωρότητα είναι ένα πρόβλημα που αγγίζει ένα στα δέκα μωρά παγκοσμίως. Τα περισσότερα απ’ αυτά επιβιώνουν με καλές προοπτικές ή με ορισμένα αντιμετωπίσιμα προβλήματα. Κάποια, δυστυχώς, κουβαλούν αιωνίως σημαντικά προβλήματα υγείας. Και κάποια άλλα δεν περνούν ποτέ το κατώφλι του σπιτιού τους. Αυτή είναι η αλήθεια. Όπως και το ότι η επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα στην προσπάθειά της να βοηθήσει αυτά τα παιδιά, αλλά η πολιτεία ως συνήθως μένει λίγο πίσω.

Ένα στα δέκα μωρά λοιπόν. Κι όμως, δεν έχω διαβάσει αρκετά ελληνικά κείμενα για τα πρόωρα τα οποία να εμβαθύνουν στην ουσία του θέματος. Ούτε επιστημονικά ούτε προσωπικά. Έχω αναρωτηθεί πολλές φορές πού πάει ο πόνος των γονιών αυτών; Γιατί δεν ακούγεται η φωνή τους; Ύστερα σκέφτομαι ότι θέλουν να ξεχάσουν. Και τους καταλαβαίνω. Όμως ο δικός μου τρόπος για να ξεχάσω είναι να το ξεπεράσω. Και πιστεύω ότι μόνο όταν εκφράζεσαι, μοιράζεσαι και βοηθάς, ξεπερνάς.

Η 17^η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα (κατά της) Προωρότητας. Στη μνήμη του λαού μας η ημερομηνία θα σημαίνει πάντα κάτι άλλο. Όμως θα ήθελα να σας ζητήσω να τη θυμάστε και για έναν ακόμη λόγο. Είτε αφορά το παιδί σας, είτε το παιδί κάποιου δικού σας είτε τα παιδιά των άλλων. Ενημερωθείτε για την προωρότητα, προφυλάξτε την εγκυμοσύνη σας, κοινοποιήστε το πρόβλημα και τους τρόπους αντιμετώπισής του. Ναι, τα πρόωρα μωρά είναι τεράστιοι μαχητές, αλλά τόσο εκείνα όσο και οι γονείς τους χρειάζονται βοήθεια. Τη βοήθεια όλων μας.

Κάντε like στη σελίδα www.facebook.com/WorldPrematurityDay και διαδώστε την Παγκόσμια Ημέρα (κατά της) Προωρότητας.

To 31ebdomades.blogspot.com στηρίζει την καμπάνια για την παγκόσμια ημέρα που διενεργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Φροντίδα των Νεογνών (EFCNI), ένα διεθνές δίκτυο υποστήριξης όσων φροντίζουν πρόωρα και άρρωστα μωρά. Μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου θα δημοσιεύει νέα, ειδήσεις και βιώματα από την εμπειρία της προωρότητας.

Πώς να θηλάσεις ένα πρόωρο μωρό

Όταν ξεκίνησα αυτό το μπλογκ ήθελα, εκτός από το να μοιραστώ τα συναισθήματά μου για το μεγάλωμα του παιδιού μου, να φανώ και λίγο χρήσιμη στις μητέρες που έχουν πρόωρα μωρά. Και αυτό δεν γίνεται μόνο με το να εκφράσεις όσα μπορεί να νιώθει και ο άλλος, αλλά και με την παροχή χρήσιμων πληροφοριών. Αφού λοιπόν μελέτησα το θέμα του θηλασμού κι αφού κατάφερα σε έναν ικανοποιητικό βαθμό να θηλάσω την κόρη μου, έστω και με συμπλήρωμα ξένου γάλακτος, μέχρι την ηλικία των 5 μηνών, κατέληξα στη συλλογή μερικών συμπερασμάτων που μπορεί να σου φανούν χρήσιμα.

ΑΝ ΘΕΣ ΝΑ ΘΗΛΑΣΕΙΣ…

… μπορείς, όμως σε αυτή την περίπτωση δεν ισχύει το αντίστροφο. Αν δλδ δεν μπορέσεις να θηλάσεις, δεν σημαίνει ότι δεν το ήθελες ή ότι δεν το πάλεψες αρκετά. Οπότε ΜΗΝ νιώθεις τύψεις. Είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο, αν δεν έχεις επάνω σου το παιδί και αν είσαι στενοχωρημένη, το σύστημα να μην δουλέψει. Ενδέχεται όμως η επιθυμία σου να λειτουργήσει θετικά και δεν αποκλείεται να θηλάσεις και αποκλειστικά. Σου το εύχομαι.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

1) Ξεκίνα να αντλείς με το θήλαστρο γάλα μετά τον τοκετό. Το πρωτόγαλα είναι εξαιρετικά ωφέλιμο και θρεπτικό για κάθε μωρό – πόσo μάλλον για το δικό σου. Κατάψυξέ το για να το πιει όταν είναι έτοιμο. Όσο πιο σύντομα μετά τον τοκετό αρχίσεις να αντλείς γάλα, τόσο το καλύτερο για την ποσότητά του.

2) Ζήτα βοήθεια από τις μαίες. Ξανά και ξανά. Ζήτα τους να σου δείξουν πώς λειτουργεί το θήλαστρο, πώς αποθηκεύεται το γάλα, ποιους κανόνες υγιεινής να ακολουθείς.

3) Προτίμησε κάποιο θήλαστρο με διπλή αντλία. Βοηθάει στην άντληση περισσότερου γάλακτος και μειώνει τον χρόνο που θα περνάς μαζί του.

4) Οκτώ με 10 φορές μέσα στο 24ωρο πρέπει να βγάζεις γάλα και τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αν έχεις δίδυμα, κάντο 10 φορές. Ο νόμος της παραγωγής και της ζήτησης ισχύει και εδώ. Όσο συχνότερα αντλείς το γάλα σου, τόσο περισσότερο θα παράγεις.

5) Θα σου παίρνει περίπου μισή ώρα τη φορά, εκτός αν χρησιμοποιείς διπλή αντλία οπότε ο χρόνος μειώνεται στο μισό. Αν βλέπεις ότι το γάλα σου λιγοστεύει, χρησιμοποίησε το θήλαστρο εναλλάξ σε κάθε στήθος, επιστρέφοντας στο πρώτο μια και δυο φορές. Καθώς αντλείς, αλλά και προτού αρχίσεις, κάνε μασάζ στο στήθος σου (στο πλάι) για να βοηθήσεις το γάλα να βγει.

6) Η νυχτερινή άντληση είναι δυσβάσταχτη, όμως πρέπει να ξέρεις ότι το βράδυ παράγεται η ορμόνη που λέγεται προλακτίνη, βασική υπεύθυνη για την παραγωγή γάλακτος. Οπότε αξίζει να ξυπνήσεις τουλάχιστον μία φορά.

7) Θα παρατηρήσεις ότι μπαίνοντας στη μονάδα και ακούγοντας το κλάμα των μωρών το στήθος σου βαραίνει – έτσι λειτουργούν οι ορμόνες! Καλό είναι λοιπόν να βγάζεις γάλα όσο πιο κοντά στο παιδί σου γίνεται. Στα περισσότερα ελληνικά νοσοκομεία δεν επιτρέπεται να κάτσεις δίπλα στο μωρό για να κάνεις αυτή τη δουλειά, υπάρχει όμως ειδικό δωμάτιο. Ρύθμισε το πρόγραμμά σου έτσι, ώστε να βγάζεις γάλα κάθε φορά που πας να δεις το μωρό. Όταν αντλείς στο σπίτι, βοηθάει να βλέπεις μια φωτογραφία του παιδιού και να ακούς απαλή μουσική που θα σε χαλαρώνει.

8) Επιδίωξε την αγκαλιά του Καγκουρό. Μάθε τα πάντα γι’ αυτήν και ζήτα την από το προσωπικό επίμονα. Αυξάνει αποδεδειγμένα την παραγωγή γάλακτος, χώρια που βελτιώνει την υγεία του μωρού.

9) Αν το γάλα σου είναι λίγο ή μειώνεται, ζήτα τη βοήθεια κάποιας συμβούλου θηλασμού ή μιας μαίας. Θα σου δείξει τρόπους για να αυξηθεί. Βοηθάει πάντα να τρως καλά, τρόφιμα και γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά και πρωτεΐνες, όπως αβγά, κρέας με ζυμαρικά, αλλά και να προσλαμβάνεις αρκετή μαγιά μπίρας. 

10) Οι τελευταίες σταγόνες είναι πολύ ωφέλιμες, επειδή περιέχουν υψηλά ποσοστά λιπαρών. Σταμάτα την άντληση, μόνο αφού έχουν περάσει 1-2 λεπτά, χωρίς να τρέξει καμιά σταγόνα από το στήθος σου. 

+1) Ρώτησε το προσωπικό αν υπάρχει τράπεζα μητρικού γάλακτος (χλωμό, αλλά ποτέ δεν ξέρεις) απ’ όπου θα μπορούσες να πάρεις γάλα σε περίπτωση που το δικό σου δεν επαρκεί.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΘΗΛΑΣΕΙΣ

1)  Θα βελτιώσει τη διάθεσή σου.

2)  Το γάλα των γυναικών που γέννησαν πρόωρα έχει ελαφρώς διαφορετική σύσταση από εκείνων που έκαναν τελειόμηνα παιδιά, τουλάχιστον τις πρώτες εβδομάδες. Είναι πλουσιότερο σε βιταμίνες και μέταλλα και περιέχει λίπη κατάλληλα να απορροφηθούν από το πιο ανώριμο πεπτικό σύστημα του μωρού.

3) Αν το μητρικό γάλα ωφελεί το ανοσοποιητικό σύστημα ενός μωρού, φαντάσου πόσο θα ωφελήσει το δικό σου μωρό που είναι εκτεθειμένο στις ενδονοσοκομειακές  λοιμώξεις.

4)  Οι θηλαστικές κινήσεις – όταν εντέλει βάλεις το μωρό στο στήθος - βοηθούν τους μυς του κεφαλιού να αναπτυχθούν ταχύτερα και να συμβάλλουν με τη σειρά τους στην ομαλότερη ανάπτυξη του κρανίου.

Ο μπαμπάς είναι εδώ

Στέκομαι αποστειρωμένη έξω από την πόρτα της μονάδας, πρώτη στη σειρά για το καθιερωμένο επισκεπτήριο. Απέναντί μου ένας άντρας γύρω στα 45, με ελάχιστα γκρίζα μαλλιά, καλοσιδερωμένο πουκάμισο και υφασμάτινο μπλε παντελόνι. Κλαίει. Κάνει μια προσπάθεια να συγκρατήσει τα δάκρυά του, αλλά δεν τα καταφέρνει. Παρασύρομαι. Το κλάμα έξω από τη μονάδα εντατικής νοσηλείας των νεογνών μπορεί να είναι μεταδοτικό, πόσω μάλλον, αν αυτός που κλαίει είναι ένας μπαμπάς.

Πολύ αργότερα, όταν θα παλιώσω στη ΜΕΝΝ, θα πληροφορηθώ ότι ο δεύτερος από τους δίδυμους γιους του μετρούσε ήδη πέντε μήνες μέσα, με αλλεπάλληλες χειρουργικές επεμβάσεις, και εκείνη τη στιγμή είχε μόλις μάθει ότι ο μικρός έπρεπε να υποβληθεί σε ένα ακόμη χειρουργείο. Τη φιγούρα του δεν θα την ξεχάσω ποτέ.

Ένας άντρας που μπαίνει στην πίστα της πατρότητας the hard way, φοράει στα μάτια μου ένα επιπλέον παράσημο. Γιατί από νωρίς θα πρέπει να παλέψει με τα δύσκολα. Να σταθεί δίπλα σου. Να σταθεί απέναντι στους γιατρούς. Να σκύψει επάνω από το παιδί του για να του δώσει όχι μόνο γάλα αλλά και φάρμακο. Να έρθει αντιμέτωπος με όλες τις συμβάσεις που τον θέλουν ορθολογιστή, στήριγμα, σκληρό σαν ατσάλι και να μάθει ότι είναι όλα τα παραπάνω, ακριβώς επειδή μπορεί να κλαίει. Κι αν τελικά μείνει εκεί, αντί να βγει για μπίρες με την παρέα, αν μείνει πλάι σας στα ζόρικα και διεκδικήσει τη ζωή του μαζί σας, ξέρεις πως είναι ο καλύτερος πατέρας για το παιδί σου. Χρόνια σου πολλά μπαμπά.

Υ.Γ. Η Γιόννα θα σε περιμένει πάντα να γυρίσεις από το γραφείο για να κοιμηθεί. Και αυτό – πίστεψέ με – είναι πρόβλημα...

Την αγκαλιά σας παρακαλώ!

Ακου να δεις τώρα. Χτες (15 Μαΐου) ήταν - λέει - η Ημέρα του Kangaroo Care.(http://preemies.about.com/od/glossary/g/kangaroocare.htm). Τον τοίχο μου κατέκλυσαν φωτογραφίες μικροσκοπικών μωρών, από εκείνα που ακόμη δεν τα λες χαριτωμένα, πεσμένων στο γυμνό στήθος της μητέρας ή του πατέρα τους, με πλήρη εξάρτυση: καλώδια, αναπνευστήρες, σκουφιά κ.λπ. Από κάτω η λεζάντα ανακοίνωνε περιχαρής την ηλικία του μωρού και τις εβδομάδες κύησης της γέννησής του. Πλάσματα που γεννήθηκαν π.χ. στις 24 εβδομάδες μετά από άλλες 4-5 στη ζωή (της θερμοκοιτίδας) ξάπλωναν κοιμισμένα επάνω στους γονείς τους στη μονάδα νοσηλείας. Όλοι ευτυχείς. Εγώ, σοκαρισμένη. Στην αρχή, διότι τρόμαξα και μόνο στην ιδέα να πάρω επάνω μου ένα τόσο εύθραυστο πλάσμα. Στη συνέχεια, διότι δεν γνώριζα ούτε την ύπαρξη της ημέρας, ούτε την ύπαρξη της θεραπευτικής - όπως ισχυρίζονται οι μελέτες – αγκαλιάς. Ξέρετε τι μπορεί να προσφέρει μια αγκαλιά σε έναν τόσο δα άνθρωπο; Μπορεί να μειώσει χρονικά την αίσθηση του πόνου. Να βελτιώσει τον ρυθμό της αναπνοής και την ποιότητα του ύπνου. Να οδηγήσει σε ταχύτερη και πιο ολοκληρωμένη ανάπτυξη. Τι προσφέρει σε έναν μεγαλύτερο, που τυχαίνει εκείνες τις ημέρες να αισθάνεται τόσος δα; Να μειώσει το στρες και να αυξήσει το γάλα. Η αγκαλιά είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στο τραυματικό στρες που βιώνουν οι γονείς των οποίων το παιδί νοσηλεύεται στη μονάδα. Η αγκαλιά είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στο τραυματικό στρες εφ όρου ζωής. Αλλά αυτό το ξέρετε.

Ύστερα ζήλεψα. Η δική μου πρώτη αγκαλιά δεν περιελάμβανε γυμνά σώματα, αλλά αποστειρωμένα πανιά, δεν συνέβη στην εντατική, αλλά αφού η κόρη μου είχε αποσωληνωθεί και ήταν σχεδόν έτοιμη να έρθει σπίτι και δεν την ενθάρρυνε κανένας γιατρός και καμία μαία, ώστε να νιώσω ότι θα ήταν ασφαλής, αλλά η γραμματέας της μονάδας – σ’ ευχαριστώ για πάντα Ελένη – η οποία μας συμπάθησε τόσες μέρες που μπαινοβγαίναμε στην εντατική. Την πρώτη μας αγκαλιά δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Έτσι πρέπει να μοιάζει η ευτυχία. Η δική μου παρ’ όλ’ αυτά περιείχε και λίγα τσιμπήματα άγχους μήπως την κρατάω λάθος και μήπως την πονέσω, τραβώντας αδέξια κάποιο καλώδιο σε άμεση σύνδεση με τις εύθραυστες φλέβες της. Όλα πήγαν καλά. Όμως μετά τη χθεσινή ημέρα αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαν να είχαν πάει καλύτερα. Αν είχα τη δυνατότητα να την αγκαλιάζω καθημερινά για λίγα λεπτά, μήπως θα της απάλυνα τους πόνους; Μήπως θα βοηθούσα την καρδιά της να προσαρμοστεί γρηγορότερα στη νέα της πραγματικότητα; Μήπως θα της φώτιζα τον δρόμο της ίασης που το σώμα της αναζητούσε; Μήπως θα γινόταν γρηγορότερα καλά, αν με ένιωθε δίπλα της;

Προφανώς οι γιατροί ακολουθούν κάποιους κανόνες και καλά κάνουν. Και πολύ με ευχαριστεί που στο συγκεκριμένο μαιευτήριο οι κανόνες υγιεινής ήταν αυστηρότατοι. Ακόμη περισσότερο που ο γιατρός μας, φρόντισε να μην παραταθεί η νοσηλεία της Γιόννας άσκοπα, για να μην μπλέξει με τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Στην επιστήμη είμαι ευγνώμων για τη ζωή της. Όμως ως σκεπτόμενος άνθρωπος δεν μπορώ να πάψω να αναρωτιέμαι. Γιατί στο εξωτερικό ξέρουν όλοι την αγκαλιά του Καγκουρό και την εφαρμόζουν εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια; Γιατί στην Ελλάδα δεν γίνεται καμία ενημέρωση για την προωρότητα και τους κινδύνους της, ενώ οι εξωσωματικές δίνουν και παίρνουν; (Οι δίδυμες και τρίδυμες κυήσεις που μπορεί να προκύψουν από μια εξωσωματική έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν σε πρόωρο τοκετό). Γιατί δεν υποστηρίζονται ψυχολογικά οι γονείς που περνάνε μια τέτοια δοκιμασία; Γιατί δεν υπάρχει κανένας επίσημος φορέας, με δυνατή φωνή και κύρος, ικανός να στηρίξει οικογένειες, νοσοκομεία, ειδικούς, έρευνα και ιδρύματα; Γιατί κανείς δεν βλέπει πέρα από το μη αυτονόητο happy end μιας γέννησης; Γιατί; Αφού κανείς δεν αμφισβητεί όσα παίρνει και δίνει μέσα σε μια ζεστή αγκαλιά.

Περισσότερες πληροφορίες:

http://www.dailymail.co.uk/news/article-561729/Kangaroo-mother-care--mothers-help-premature-babies-health-simple-cuddle.html

http://www.theage.com.au/articles/2002/07/01/1023864709851.html).

Μάθημα σολφέζ

Εγώ και η μουσική δεν ζήσαμε ποτέ σχέση λατρείας, από αυτές που βιώνει κανείς στην εφηβεία και του αφήνουν κουσούρι για μια ζωή. Ζηλεύω όσους το πέρασαν, αλλά εγώ… δεν - για λόγους που δεν είναι του παρόντος. Πλην όμως, όταν ένιωσα το παιδί να κινείται μέσα μου, ο Μότσαρτ-για-μωρά κατασκήνωσε στο κομοδίνο μου και έστησε χορό. Αχώριστος με την κοιλιά μου έγινε. Τις ημέρες των πρόωρων συσπάσεων ο Μότσαρτ εκεί. Αμετακίνητος. Ελπίζαμε να ηρεμήσει την κατάσταση, αλλά η κατάσταση είχε στήσει τον δικό της χορό και τελικά οι δυο τους δεν συντονίστηκαν.

Ο Μότσαρτ – άλλο που τώρα δεν μπορώ να τον ακούω λεπτό– έκανε ξανά την εμφάνισή του πίσω από τη θερμοκοιτίδα της Γιόννας, κοντά σε εκείνη την οπή, απ’ όπου περνά ο σωλήνας του αναπνευστήρα κι όλα τα σχετικά με την επιβίωσή της καλώδια. Για τα λίγα λεπτά που διαρκούσε το επισκεπτήριο και όταν δεν της μιλούσα και δεν μου μιλούσαν και μένα οι γιατροί. Δεν είχαμε διαβάσει ότι η μουσική ωφελεί με κάποιον τρόπο τα πρόωρα. Επειδή όμως την καρδιά μου δεν μπορούσε να την ακούσει – πιθανότατα την άκουγαν όλοι οι υπόλοιποι εκτός θερμοκοιτίδας – ο επόμενος γνώριμος ήχος μετά τη φωνή του μπαμπά και της μαμάς, ήταν οι νότες του Μότσαρτ. Για να νιώσει λοιπόν μια κάποια σύνδεση με εκείνη τη μήτρα που την αμόλησε σε ένα άψυχο κουτί – ναι, μου πέρναγαν κάτι τέτοια απ’ την ψυχή τότε – της τον βάζαμε να βαράει. Καμία αντίδραση.

Στο σπίτι τα ίδια πάλι. Όχι Μότσαρτ αυτή τη φορά. Beatles, νανουρίσματα, παιδικά τραγούδια, το μικρόφωνο στη μαμά και άλλα τέτοια. Αντίδραση; Μία. Την πρώτη φορά που έκλαψε σπαραξικάρδια, και όχι επειδή ήθελε γάλα, τη βούτηξα στην αγκαλιά μου και της τραγούδησα τη βαρκούλα του ψαρά. Ηρέμησε αμέσως. Το βιολί το συνέχισα, όχι επειδή έβλεπα καμιά εντυπωσιακή διάδραση, αλλά επειδή χαλάρωνε εμένα από το στρες που με τσάκιζε. Μιλάμε για πολύ τραγούδι. Μαζί με κουβέντα βέβαια, αλλά πόσα να πεις με ένα νεογέννητο; Τραγούδι σε συνδυασμό με αγκαλιά και χορό στους κολικούς. Τραγούδι για καληνύχτα, τραγούδι για καλημέρα. Τραγούδι, όταν βαριόμουν. Όταν φοβόμουν - κυρίως όταν φοβόμουν. Τραγούδι με εκείνη στο ριλάξ ανέκφραστη. Τραγούδι και πιο μετά. Όταν μεγάλωσε και προτιμούσε να μην κοιμάται τα βράδια, όταν ζαλιζόταν στο αυτοκίνητο, προκειμένου να μην κάνει εμετό, όταν απλώς ήθελα να της τραβήξω την προσοχή. Αυτοσχέδιο τραγούδι την ώρα του φαγητού και των πρώτων θαλάσσιων μπάνιων. Χωρίς σταματημό…

Αποτέλεσμα; Σήμερα η Γιόννα κάνει παραγγελιές. Αν πεις ένα με πιο ψηλή φωνή, σου λέει: «όχι έτσι, κανονικά». Διαλέγεις ένα, θέλει το άλλο. Εκείνο που λέει ο μπαμπάς, το καράβι, τη βαρκούλα, τα έντεκα παιδιά, το ελεφαντάκι, το νάνι-νάνι, τα κάλαντα που λέγαν τα κορίτσια. Με τον πατέρα της ψάχνουμε εβδομάδες τώρα να καταλάβουμε ποιο τραγούδι της λέει που εμπεριέχει τη λέξη «αληθινά», διότι το ζητάει συνέχεια. Φυσικά, υπάρχουν τραγούδια για χορό, ηρεμία, ντεντένι, αυτοθαυμασμό στον καθρέφτη. Τραγούδια στα οποία συμπληρώνει τους στίχους, αν σταματήσεις στη μέση και τραγούδια στα οποία αλλάζει τις καταλήξεις των λέξεων, βάζοντας τα αγαπημένα της υποκοριστικά. «Κούνια μπελούμπα, έσπασε η κουτελούμπα» κ.λπ.

Τελικά, ήρθε κι εκείνη η στιγμή που ένιωσα πόσο σπουδαίο είναι το τραγούδι. Όταν συνειδητοποίησα ότι ίσως αναβαθμίζει το λογισμικό του ανθρώπινου εγκεφάλου. Καθισμένη δίπλα στο κρεβάτι της, της έλεγα το νάνι-νάνι για να κοιμηθεί. Αυτοσχέδιο τραγούδι στο οποίο χρησιμοποιώ κάθε φορά ονόματα και λέξεις που γνωρίζει, για να την πείσω ότι όλοι κάνουν νάνι – ακόμα και οι κάλτσες της – κι ότι είναι ο τελευταίος άνθρωπος στον πλανήτη που έμεινε ξύπνιος, πήγε 11μιση και πρέπει να κοιμηθεί. Εκείνη έχει ξαπλώσει, με κοιτάει νωχελικά αλλά και εξεταστικά, σα να μελετάει τις κουβέντες μου. «Νάνι κάνει η Ολυμπία, νάνι κάνει κι η…» Σταματάω τον στίχο. Μου γελάει πονηρά και απαντά: «Μα-ί-α». Κολλάω προς στιγμή. Καλά, εύκολο είναι αυτό, σκέφτομαι, και συνεχίζω. «Νάνι κάνουν τα χεράκια, νάνι και τα…» «Ποντικάκια» μου απαντάει. Τσιμπιέμαι για να βεβαιωθώ ότι δεν πήρε εμένα ο ύπνος κι ότι η Γιόννα δεν είναι όντως ο τελευταίος άνθρωπος που έμεινε ξύπνιος σ’ αυτό το σπίτι. Μου παίρνει λίγα λεπτά, αλλά το καταλαβαίνω. Η κόρη μου είναι 2 χρονών και κατάλαβε τι σημαίνει ομοιοκαταληξία. Κι επειδή δεν θεωρώ ότι έχω το παιδί-θαύμα, ούτε ότι διαθέτω κάποιο πρότυπο σύστημα παιδαγωγικής μεθόδου – που και να το διέθετα, θα ήμουν κομμάτια για να το εφαρμόσω -, αποφασίζω ότι στο πολύ τραγούδι πρέπει να οφείλεται, τουλάχιστον σε κάποιον σημαντικό βαθμό. Ότι οι λογικές σκέψεις αναπτύσσονται ταχύτερα, όταν συνδυάζονται με την ευχαρίστηση κι ότι υπήρξα τουλάχιστον ανόητη που δεν κόλλησα κάποτε με τη μουσική. Φυσικά, δακρύζω (σας παρακαλώ, δώστε μου feedback ότι με αυτό το post δεν δακρύσατε, αλλά διασκεδάσατε), γιατί τέτοια είμαι, αλλά από απίστευτη χαρά.

Ύστερα, πέφτω πάνω σε αυτό http://health.usnews.com/health-news/news/articles/2013/04/15/lullabies-soothe-preemies-parents-alike – εντάξει έξω ασχολούνται με την προωρότητα - και θυμάμαι ότι και στη δική μας ΜΕΝΝ τα μωρά άκουγαν ραδιόφωνο, τους σταθμούς που επέλεγαν οι μαίες της βάρδιας, αλλά σας πειράζει; Αν η όποια μουσική κάνει πιο χαρούμενους αυτούς που περιποιούνται μικρά παιδιά, τους αποφορτίζει από τα αρνητικά και τους μπολιάζει με θετικά, ας είναι και Στανίση (δεν το εννοώ αυτό έτσι ακριβώς). Και αν η κόρη μου είναι ο ένας και μοναδικός λόγος για να με κάνει να πάρω άλλο δρόμο στη ζωή και να τραγουδάω όλη την ώρα, ας είναι το Μικρό καράβι, ο Μπαρμπα-Μαθιός, το φεγγαράκι το λαμπρό κι ό,τι άλλο θέλει. Ο δρόμος της λογικής περνάει πάντα από το συναίσθημα. Να το πιο ανεκτίμητο μάθημα που μου έμαθε αυτές τις μέρες ο πιο ανεκτίμητος μικρός άνθρωπος του πλανήτη.

Ενώ εσύ κοιμόσουν

Ερχόμουν και σε κοίταζα στο διάφανο κουτάκι σου. Άνοιγα το στρογγυλό πορτάκι και σου έπιανα το πόδι. Σου έλεγα να βάλεις τα δυνατά σου και σου έταζα βόλτες, χορούς, παγωτά, όμορφα ρούχα, ζεστό και άνετο κρεβάτι, ωραίο δωμάτιο και λαχταριστά παιχνίδια. Μου έλεγαν ότι κοιμόσουν τόσο πολύ γιατί ήσουν ταλαιπωρημένη και αργότερα, όταν κάπως είχες συνέλθει, ότι απλώς ήσουν ένα ήσυχο μωρό και θα έπρεπε να χαίρομαι. Τις 50 μέρες που ήσουν στη μονάδα, δεν άνοιξες τα μάτια σου στο επισκεπτήριο παρά μόνο μία φορά, ούτε έκλαψες, ούτε κούναγες πόδια και χέρια όπως τα διπλανά μωρά.

Στην κούνια σου, καθόμουν από πάνω σου να μετράω τις αναπνοές σου, να προσέχω μην κάνεις εμετό, να σε θαυμάζω που τα κατάφερες και ήρθες σπίτι. Ξύπναγες σαν κουρδισμένη κάθε τρεις ώρες και έσκουζες για γάλα. Όταν έπινες, κοιμόσουν ξανά.

Όταν τα αδύνατα πόδια και χέρια σου άρχισαν να γεμίζουν με κρέας– σου πήρε το πολύ 50 μέρες – αποφάσισες να μην ξυπνάς. Πλάκωσαν και οι ζέστες και έπεσες σε θερινή νάρκη. Έπλενα και αποστείρωνα τα μπιμπερό σου, έτρωγα όσο πιο πολύ μπορούσα, έκανα κανένα μπάνιο και πάλι γύριζα πάνω από την κούνια σου. Αναρωτιόμουν γιατί κοιμάσαι τόσο πολύ, αλλά πολύ αργότερα έμαθα ότι ως πρόωρη είχες ανάγκη από ύπνο. Σε ξυπνούσα για τα φάρμακα και για να συμπληρώνεις τα πέντε γεύματα. Από μόνη σου ξυπνούσες μόνο 2-3 ώρες το απόγευμα. Σε έβαζα στο ριλάξ, σου έβαζα τραγούδια και χόρευα δίπλα σου για να τραβήξω την προσοχή σου. Αδιαφορούσες.

Σαν μωρό κοιμόσουν πολύ και κοιμόσουν ήσυχα, όμως εγώ δεν το απόλαυσα – και δεν φταις εσύ γι’ αυτό. Αγωνιούσα για το αν είναι φυσιολογικό να μην θες να ξυπνήσεις. Ηθελα να σε γνωρίσω, να με κοιτάξεις, να περιεργαστείς το περιβάλλον σου. Αλλά κυρίως είχα συνδέσει στο μυαλό μου τον ύπνο σου με τις εφιαλτικές μέρες στην εντατική και τον θεωρούσα κάτι αρρωστημένο. Εύχομαι να κοιμόσουν αρκετά βαριά και να μην πήρες χαμπάρι τις ανησυχίες μου.

Τώρα πια, που κοιμάσαι αργά το βράδι και συχνά ξυπνάς μέσα στη νύχτα για να ζητήσεις αγκαλιά, είμαι απλώς κουρασμένη. Ξέρω πολύ καλά πια τι να κάνω όταν κοιμάσαι. Αλλά κυρίως επειδή έμαθα να έχω εμπιστοσύνη στο βιολογικό σου ρολόι, στο μαγικό αυτό σώμα σου, που ενώ δεν ήξερε ποια είναι η μάνα του, γνώριζε να ικανοποιεί τις ανάγκες του και να παίρνει αυτό που χρειάζεται από τη ζωή. Ο ύπνος σου ήταν και είναι ένα τεράστιο μάθημα για μένα κι αν δεν τον ευχαριστήθηκα τότε σε διαβεβαιώ πως παίρνω το αίμα μου πίσω. Γιατί μαζί σου άρχισα να ακούω κι εγώ το σώμα μου.

DOs & DON'Ts

Αυτομαστιγώνομαι από χτες. Παρ’ όλο που βρέθηκα στη θέση της και ξέρω τι πρέπει και τι δεν πρέπει να λες σε μια γυναίκα που αναμένεται να γεννήσει πρόωρα, έπεσα στην παγίδα των απαγορευτικών ερωτήσεων: «Τι λέει ο γιατρός;», «Δεν πρέπει να ανησυχεί πλέον, ε;». Εκείνη όμως ανησυχεί και κυρίως στενοχωριέται. Το φανταζόταν σαν το πιο χαρμόσυνο γεγονός της ζωής της και μοιάζει με εφιάλτη αβέβαιου φινάλε. Τι θα κερδίσει αν επαναλάβει ν φορές σε φίλους και συγγενείς τι λέει ο γιατρός;

Και τι θα κερδίσει εκείνος που ρωτάει αν μάθει πότε θα βγει το παιδί από την εντατική; Σημασία δεν έχει να μάθει εκείνος, αλλά να βγει το παιδί σώο. Όσον καιρό η Γιόννα βρισκόταν στη μονάδα άκουσα απίστευτες μπούρδες από φίλους και συγγενείς – και μετά, δεν έχω παράπονο, αλλά αυτό είναι θέμα άλλου post – στην προσπάθειά τους να δείξουν ενδιαφέρον και συμπαράσταση. Κατανοώ ότι οι προθέσεις τους ήταν αγνές, πλην όμως σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν δεν υπάρχει βέβαιο αίσιο τέλος, το ενδιαφέρον των άλλων ενδέχεται μερικές φορές να καταντήσει κουραστικό και η συμπαράστασή τους αδύνατη. Δεν εννοώ ότι πρέπει να εξαφανιστείς από τη ζωή μιας φίλης που το παιδί της είναι στη μονάδα, όμως ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, πρέπει να κρατήσεις αποστάσεις, να δηλώσεις διακριτικά ενδιαφέρον και να παραμείνεις δίπλα της με κάποιον τρόπο αόρατη.

Αυτά είναι όσα «όχι» και «ναι» μπόρεσα να σκεφτώ, αν βρεθείς στην απέξω.

1. Μην παίρνεις καθημερινά τηλέφωνο. Ούτε να στέλνεις καθημερινά sms. Δεν είσαι η μόνη που ενδιαφέρεται. Φαντάζεσαι να πρέπει να εξηγήσει σε όλους τι κάνει το παιδί και πώς νιώθει εκείνη; Νιώθει χάλια. Δεν θα νιώσει καλύτερα, αν σε ακούει συνέχεια. Θα νιώσει καλύτερα αν πάρει το παιδί στο σπίτι.
2. Μην παρεξηγηθείς ότι σε έχει στην απέξω, επειδή δεν απαντά στα τηλεφωνήματά σου ή στα γεμάτα ερωτηματικά sms σου. Μπορεί να κινδυνεύει το παιδί της, θα πρέπει να σκεφτεί τα πληγωμένα σου αισθήματα;
3. Μην προσπαθήσεις να την πείσεις ότι είναι καλύτερα που το μωρό θα μείνει λίγες μέρες στη μονάδα, διότι μετά θα ζήσει την πιο κουραστική περίοδο της ζωής της, οπότε τώρα έχει την ευκαιρία να ξεκουραστεί. Δεν μπορεί να κατανοήσει ότι της το λες για να νιώσει καλύτερα. Θα νιώσει καλύτερα ΜΟΝΟ αν πάρει το παιδί στο σπίτι. Μην της χαλάς το όνειρό της. Πρέπει να έχει κάτι να ονειρεύεται.
4. Μην της στέλνεις φωτογραφίες από άλλα πρόωρα, ενημερωτικά site, απίθανες ιστορίες επιβίωσης κ.λπ. Καμία περίπτωση δεν είναι σαν τη δική της και το μόνο που θα καταφέρεις είναι να τη στενοχωρήσεις περισσότερο. Μπορείς αν θες να της πεις – μία φορά είναι αρκετή – ότι ξέρεις κάποια περίπτωση πρόωρου με πολλά προβλήματα που τα κατάφερε και είναι τελείως καλά, διότι τα πρόωρα – λένε ότι – έχουν μεγάλη θέληση για ζωή.
5. Μην της ζητάς επίμονα να την επισκεφτείς. Μπορείς αν θες να προσφερθείς να πάτε μια βόλτα ή να την πετάξεις με το αυτοκίνητο στο νοσοκομείο για το επισκεπτήριο ή να πας στο γραφείο/ταμείο της να κανονίσεις τα διαδικαστικά. Δείξ’ της ότι είσαι διαθέσιμη να κάνεις ό,τι χρειαστεί, αλλά μην την πιέζεις για τίποτε. Το σημαντικό δεν είναι να αποδείξεις εσύ πόσο μητέρα Τερέζα είσαι, αλλά να βοηθήσεις πραγματικά και αυτό θα το αποφασίσει εκείνη.
6. Μην της δίνεις δώρα για το παιδί όσο εκείνο είναι μακριά της. Της περνάει από το μυαλό ότι μπορεί και να μην το πάρει στο σπίτι. Ακόμη όμως κι αν το παιδί δεν είναι σοβαρά, θα νιώσει χειρότερα που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το δώρο σου.
7. Μην τη ρωτήσεις ποτέ: «Πότε θα βγει το παιδί;». Ελπίζω πια να καταλαβαίνεις γιατί.

Τι να κάνεις

1. Δώσε αίμα, αν χρειάζεται. Χωρίς πολλές κουβέντες.
2. Στείλε ένα sms ή ένα mail συμπαράστασης, όχι μελοδραματικό, απλώς αληθινό. Πες της ότι πιστεύεις στη δύναμη του μωρού της. Είναι αρκετό.
3. Μπες στο ίντερνετ και ενημερώσου για το τι σημαίνει προωρότητα και ποιους κινδύνους επιφυλάσσει, ώστε να ξέρεις για τι ανησυχεί και να μην χρειάζεται να τη ρωτάς. Κάντο χωρίς να της το πεις.
4. Αν τυχαίνει και έχεις κάποιον γνωστό γιατρό, μαία ή νοσοκόμα στο νοσοκομείο, στείλ’ τον να δείξει ενδιαφέρον σε πιο προσωπικό επίπεδο. Και εκείνη θα νιώσει πιο οικεία και εσύ θα μάθεις πώς είναι το παιδί, χωρίς να τη φορτίσεις. Κάντο χωρίς να της το πεις.
5. Ετοιμάσου να προσφέρεις οποιαδήποτε βοήθεια σου ζητήσει, όποτε στη ζητήσει. Μάθε π.χ. τι χρειάζεται ένα μωρό τις πρώτες μέρες της ζωής του και κάνε μερικά χρήσιμα ψώνια που θα μπορέσεις να της δώσεις, όταν το παιδί θα πάει σπίτι. Εκείνη ίσως να μην έχει τη διάθεση να πάει στα μαγαζιά ή να μην μπορεί.
6. Φρόντισε να επικροτείς τις επιλογές της. Αυτή την περίοδο χρειάζεται αυτοπεποίθηση. Δεν είναι τώρα η κατάλληλη εποχή π.χ. να της κάνεις κήρυγμα που έκοψε το γάλα της, που τρέχει σαν τρελή στα επισκεπτήρια και δεν έχει πάει κομμωτήριο ή που ανάβει κεριά στις εκκλησίες.  

Πάμε μια βόλτα;

Τις πρώτες 40 μέρες στο σπίτι, δεν έπιανε κανείς το μωρό εκτός από εμένα και τον πατέρα της. Ούτε τα μπιμπερό της. Όποιος ήθελε να τη δει, την κοίταζε από μακριά. Ή φορούσε μάσκα (απ’ αυτές που καλύπτουν μύτη και στόμα) και πλησίαζε λίγο. Ναι, είχαμε τρελαθεί, αλλά αυτά δεν ήταν δικές μας επιθυμίες, ήταν ιατρικές οδηγίες. Βόλτα επιτρεπόταν να τη βγάλουμε. Όμως, όταν κάναμε την πρώτη απόπειρα – στο κοντινό παρκάκι – εμφανίστηκε από το πουθενά μια γριά και σε χρόνο dt της έπιασε το χέρι! Κάναμε να συνέλθουμε πολύ καιρό. Πλάκωσαν οι ζέστες, τα κουνούπια και η παλινδρόμηση. Την βάζαμε στον μάρσιπο και επιχειρούσαμε μικρές εξορμήσεις μεταξύ δύο γευμάτων. Εκείνη κοιμόταν μακάρια, εγώ κι ο πατέρας της περιμέναμε να ξυπνήσει και να παρατηρήσει τον έξω κόσμο. Τίποτε. Δεν ξέρω πού είχα δει και ’γω τόσο μωρά να κοιτάζουν εξεταστικά γύρω τους, αλλά ήμουν βέβαιη πως η δική μας δεν έκανε κάτι που τα υπόλοιπα παιδιά έκαναν. Με ξεγελούσε, βλέπετε, το μέγεθός της. Ενώ έμοιαζε με τριών και τεσσάρων μηνών μωρό, συμπεριφερόταν σαν ενός. Η πρώτη νευρολογική εξέταση το επιβεβαίωσε. Ήταν μάλιστα, έναν μήνα πιο πίσω και από τη διορθωμένη ηλικία της. Που σημαίνει ότι ενώ ήταν 5 και έδειχνε 5 στο βάρος και το ύψος, συμπεριφερόταν σαν 2. Το σώμα της χυνόταν στον μάρσιπο και το κεφαλάκι της έπεφτε. Όλα αυτά βέβαια ήταν φυσιολογικά και αναμενόμενα σύμφωνα με τους γιατρούς για «ένα προωράκι που έχει ταλαιπωρηθεί τόσο πολύ», όπως έλεγαν, για μένα όμως ήταν μια διαρκής πηγή άγχους.

Ύστερα, ήρθε το φθινόπωρο με τις ιώσεις και οι οδηγίες έγιναν αυστηρότερες. Ναι μεν διαδραστικό παιχνίδι και επικοινωνία με την (υγιέστατη απαραιτήτως) οικογένεια μέσα στο σπίτι, αλλά όχι σε κλειστούς χώρους με κόσμο, όχι βόλτες στο κρύο, όχι παιδάκια με κοινωνική ζωή. Ο κίνδυνος τώρα άκουγε στο όνομα RSV (http://www.babyspace.gr/Article/RSV/477-3875.html). Όμως το πρόβλημα ήταν η ευρύτερη οικογένειά μου και οι φίλοι. Ειρωνικά σχόλια του τύπου: «την έχετε μαντρωμένη», «περνάμε από τη γειτονιά, αλλά δεν πατάμε ποτέ σπίτι σας», «να μας ψεκάζετε καλύτερα», «το παιδί σου το φιλάς;» και άλλα τέτοια έκαναν την εμφάνισή τους, για να βελτιώσουν (;) όπως θα ισχυριστούν – πάω στοίχημα – την ψυχολογία μου. Ευχαριστώ guys για την υποστήριξη, αλλά η μάνα που θα ήταν cool και θα μπορούσε να αγνοήσει τις συμβουλές του παιδίατρου ας σηκώσει πρώτη το χέρι. Η παράλογη πάντως μάνα, δηλ. εγώ, κατάφερε τον πρώτο χρόνο η μικρή να μην άρπαξει τίποτε από το οποίο να κινδυνέψει – το επόμενο φθινόπωρο μια απλή ίωση θα μας έστελνε με βρογχίτιδα στο νοσοκομείο, αλλά τότε ευτυχώς ο κίνδυνος είχε περάσει.

Φυσικά η Γιόννα έβγαινε βόλτες προτού κλείσει χρόνο, σε ανοιχτούς όμως χώρους, για λίγη ώρα και χωρίς να διαταραχτεί ποτέ το πρόγραμμά της. Η ώρα του φαγητού και του ύπνου δεν άλλαζε για κανέναν λόγο, διότι με αυτόν τον τρόπο θεωρούσα ότι θα μεγάλωνε πιο σωστά. Δεν ξέρω αν έκανα καλά και ούτε θα το μάθω. Όμως η μετέπειτα πορεία της ανάπτυξής της θεωρώ ότι δικαίωσε τις ενστικτώδεις επιλογές μου. Μετά τον χρόνο αυτό άλλαξε. Εγινα σχεδόν εμμονική με το να βγαίνει καθημερινά, να βλέπει κόσμο, να παίζει στην παιδική χαρά. Το καλοκαίρι σηκωνόμουν πρωί πρωί και την πήγαινα στις κούνιες, γύριζα από τη δουλειά και πάλι έξω. Η βόλτα της έγινε προτεραιότητα, χωρίς να αμελώ φυσικά τα γεύματα και τον μεσημεριανό ύπνο. Ισως και αυτό να απέδωσε, διότι και η νευρολογική ανάπτυξή της τείνει να κλείσει την ψαλίδα της προωρότητας – να μην πω για τη γλώσσα της. Ισως πάλι, να ήταν όλα τυχαία. Ισως απλώς να χρειάζομαι μια βόλτα, χαλαρή όπως παλιά. (Τώρα που το ξανασκέφτομαι, είμαι σίγουρη.)

Γίνεται ο μπαμπάς, μαμά;

Είχαμε μια συζήτηση τις προάλλες με φίλες για το αν ο μπαμπάς μπορεί να γίνει μαμά. Όχι βέβαια κυριολεκτικά. Δεν τον βάλαμε να θηλάσει. Ούτε αναρωτηθήκαμε για το αν ο θηλασμός είναι αυτός που κάνει μια γυναίκα μάνα. Αυτά τα έχουμε λύσει προ πολλού στο κεφάλι μας. Βάλαμε στο μικροσκόπιο τα υπόλοιπα. Τη δοτικότητα, την τρυφερότητα, το non stop νοιάξιμο, και κυρίως τη δια βίου παραχώρηση προτεραιότητας. Καταλήξαμε ότι ναι, θα μπορούσε. Υπάρχουν άλλωστε πατεράδες που είναι πολύ πιο κοντά σε αυτά τα χαρακτηριστικά από κάποιες μανάδες. Που τρέχουν μετά τη δουλειά στο σπίτι σαν παλαβοί, για να διαβάσουν ένα παραμύθι, που ξυπνάνε τη νύχτα με το παραμικρό κιχ του βλασταριού τους, που ξενυχτάνε στο προσκέφαλό του όταν αρρωσταίνει, που του μαγειρεύουν υγιεινά και παίζουν μαζί του σα να μην υπάρχει αύριο. Είναι οι ίδιοι που, όταν το παιδί μεγαλώσει, βρίσκονται κοντά στις επιλογές, στα θέλω και στα όνειρά του.

Πλην όμως υπάρχει ένα πράγμα, σαφέστατα κληροδότημα της φύσης, το οποίο οι πατεράδες δεν μοιράζονται με τις μανάδες. Το αποκαλώ καταχρηστικά «το ένστικτο της ζωής του μωρού» και το τοποθετώ εκεί που του αρμόζει: στην κοιλιά μιας εγκυμονούσας, όταν ακόμη το παιδί δεν έχει αναπτύξει την προσωπικότητά του και δεν έχει δεθεί συναισθηματικά με κανέναν. Μιλάω για τη στιγμή που ένας άντρας μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με το τρομακτικό δίλημμα: το παιδί ή τη μητέρα; Εκείνη τη στιγμή θα πρυτανεύσει η λογική του αρσενικού και το έλλογο συναίσθημά του και δικαίως θα πει: η μητέρα!

Ευτυχώς, δεν χρειάστηκε να το ζήσουμε, όταν όμως οι πρόωρες συσπάσεις μου είχαν αρχίσει να ανησυχούν τον γιατρό μου, κάναμε – θυμάμαι - μια υποθετική κουβέντα για το πότε θα έπρεπε να μου πάρουν το παιδί. Ο σύντροφός μου είχε πει χαρακτηριστικά: «Παιδάκι μπορούμε να ξανακάνουμε, Κέλλυ όμως όχι». Στον δικό μου, φουλαρισμένο από τις ορμόνες εγκέφαλο, κάτι τέτοιο φάνταζε αδιανόητο. Ημουν έτοιμη να θυσιάσω, χωρίς δεύτερη σκέψη, τη ζωή μου, για να έρθει στον κόσμο, όσο πιο υγιές και ολοκληρωμένο ήταν εφικτό, το πλάσμα που στροβιλιζόταν μέσα μου. Τους κοίταξα βουρκωμένη και σκέφτηκα: «Όχι. Εκείνη προηγείται, εγώ έχω ζήσει». Οσο παράλογο κι αν ήταν, για μένα είναι απολύτως λογικό. Και όχι τώρα, που φαντάζομαι ότι και ο άντρας μου το ίδιο θα έλεγε πια. Αλλά και τότε, που η Γιόννα δεν ήταν το παιδί που ξέρουμε και αγαπάμε, αλλά ένα έμβρυο που κοιμόταν και κλωτσούσε τις λάθος ώρες. Νομίζω λοιπόν ότι το μητρικό ένστικτο είναι τόσο συντονισμένο με τη νέα ζωή που αψηφά την ίδια του την ύπαρξη. Και αυτό είναι το μόνο στοιχείο που διαφοροποιεί μια μητέρα εν τη γενέσει από έναν πατέρα εν τη γενέσει. Ο παραλογισμός της. Ο ίδιος που διακρίνει και τον έρωτα. Πώς αλλιώς θα φέρναμε παιδιά σε έναν παράλογο κόσμο;

Η καρδιά (της) περνάει απ’ το στομάχι (μου)

Από την ημέρα που ένα ταξί με ανέβαζε εσπευσμένα από το γραφείο στο μαιευτήριο έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια. Το καταγράφω, διότι το μυαλό μου δεν θέλει να το παραδεχτεί. Άλλες φορές μου λέει πως είναι 10 – πόσο άλλαξα και πόσο μεγάλωσε – και άλλες πως ήταν προχτές – επιμένει να θυμάται βασανιστικά λεπτομέρειες όπως το χρώμα του τάπερ που παράτησα στο γραφείο, το κόσμημα της μαίας που μου πέρασε τον πρώτο ορό, το ηλεκτρονικό ημερολόγιο που έβλεπα στον διάδρομο της αίθουσας τοκετών από το δωμάτιο του καρδιοτοκογράφου, τις φωνές του κοριτσιού της απέναντι πόρτας που γεννούσε χωρίς επισκληρήδιο…  

Εκείνο που ο γιατρός μου θα θυμάται από μένα – όπως λέει - είναι οι δυνατές συσπάσεις που θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε πολύ πρόωρο τοκετό μια γυναίκα η οποία όμως δεν διαμαρτυρόταν ότι πονούσε, αλλά ότι πεινούσε. Νομίζω πως ακόμη κι αν κάποιος μου έλεγε την ημέρα εκείνη που άρχισε η αντίστροφη μέτρηση όλα όσα θα ακολουθούσαν, δεν θα μπορούσε να ανακόψει την αισιοδοξία μου ότι τα πράγματα δεν μπορεί να πάνε πολύ άσχημα. Ούτε όμως και την πείνα μου. Δύο όψεις του ίδιου ενστίκτου. Εκείνου της επιβίωσης. Αυτό το ένστικτο και η πεποίθηση ότι after all η ζωή αξίζει, που γεννήθηκαν μέσα μου, προτού ακόμη ακούσω μια καρδιά-κουκίδα, λέω ότι μπορεί και να μας έσωσαν. Ότι ήταν εκείνα που μοιραζόμασταν από πάντα και μας κρατούσαν ενωμένες κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και κάπως έτσι είμαι ευγνώμων στο στομάχι μου για την καρδιά της.

Τεστ μητρότητας

Για ένα πράγμα δεν χρειάζεται να αμφιβάλλει ποτέ μια γυναίκα: ότι το παιδί που γέννησε είναι δικό της. Πλην όμως, οι βεβαιότητες είναι για να κλονίζονται.

Μαζεμένοι γύρω από το κινητό του συναδέλφου που μόλις χτες έγινε πατέρας, τσιρίζουμε όλο χαρά για το νεογέννητο που βλέπουμε στην αγκαλιά της μάνας του σε ενσταντανέ από την αίθουσα τοκετού. Το μικροσκοπικό πρόσωπό του γεννά στα δικά μας συσπάσεις αυθόρμητης στοργής, αγάπης, τρυφερότητας. Και στη σκέψη των όσων μαμάδων αναμνήσεις από τη δική τους αντίστοιχη στιγμή απόλυτης ευδαιμονίας. Η συνάδελφος που ξέρει με περισσότερες λεπτομέρειες την περιπέτειά μου, με παίρνει παράμερα και μου λέει: «Θα πρέπει να είναι πολύ σκληρό για σένα να βλέπεις τέτοιες εικόνες. Θα νιώθεις ίσως ζήλια που δεν το έζησες».

Αουτς. Αυτό πόνεσε. Βλέπεις, η στιγμή που πρωτοπαίρνεις το παιδί αγκαλιά αμέσως μόλις το γεννήσεις είναι η σφραγίδα της απόλυτης ευτυχίας, κάτι σαν το «I do» των ερωτευμένων, αλλά και η επιβεβαίωση ότι το παιδί αυτό είναι εντελώς δικό σου. Ενα παιδί που δεν το παίρνεις αγκαλιά αμέσως μόλις γεννιέται και για πολλές ημέρες μετά τη γέννησή του, που δεν σε κοιτάζει, αλλά το κοιτάζεις να κοιμάται καλωδιωμένο πίσω από ένα τζάμι, ένα παιδί για το οποίο νιώθεις ανίκανος να προσφέρεις το παραμικρό – πόσο μάλλον μητρική στοργή – και που όταν εν τέλει το πάρεις στην αγκαλιά σου, πρέπει να φερθείς σαν νοσοκόμα, να του δίνεις φάρμακα, να το κρατάς σε καραντίνα, να μετράς τις γουλιές του, πόσο παιδί σου μπορεί να είναι; Πολύ, πλην όμως, οι βεβαιότητες είναι για να κλονίζονται. Λένε πως οι μητέρες των πρόωρων έχουν υποστεί τέτοιο σοκ που φοβούνται να δεχτούν ότι θα πρέπει εκείνες να αναλάβουν από κάποια στιγμή κι έπειτα την ευθύνη των παιδιών τους. Και νιώθουν τόσες τύψεις, ότι εκείνες έφταιξαν που το μωρό τους γεννήθηκε επικίνδυνα νωρίς, που δεν επιτρέπουν στα θετικά συναισθήματα να το αγκαλιάσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακόμη και τα καλοπροαίρετα σχόλια των οικείων ότι το παιδί μοιάζει στον πατέρα και καθόλου σε κείνες, δεν αποκλείεται να κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Μπορώ να το επιβεβαιώσω. Όπως και το ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα ασυνείδητο επίπεδο και με τον καιρό φεύγουν μακριά.

Στο συνειδητό, ευτυχώς, τα πράγματα είναι αλλιώς. Διότι όσο σκέφτομαι τι θα μπορούσε να πάει πιο στραβά απ’ αυτά που πήγαν στραβά, όσο σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να μην την είχα πάρει ποτέ αγκαλιά, νιώθω υπέροχα. Τόσο πολύ που χωράνε στην αγκαλιά μου όλες οι ευτυχισμένες στιγμές των άλλων γυναικών και χαίρομαι γι’ αυτές. Στην πραγματικότητα χαίρομαι για μένα. Που βρέθηκα τόσο κοντά στη δυστυχία για να μπορώ να καταλάβω ότι ευτυχία δεν είναι μια πολυσυζητημένη σκηνή απ’ τη ζωή σου, αλλά η ίδια η ζωή κάποιου άλλου, του παιδιού σου.

Θηλάζουν τα πρόωρα;

Θηλάζουν τα πρόωρα; Ρωτάω με αγωνία μια φίλη μαία. Εξαρτάται, μου λέει εκείνη. Είναι πια βέβαιο πως θα γεννήσω πρόωρα, αλλά δεν καταλαβαίνω τίποτε από τα γενικόλογα «εξαρτάται» της.

Θα θηλάσετε; Με ρωτάει η προϊσταμένη του ορόφου λίγες ώρες μετά τον τοκετό. Είναι αχώνευτη. Το ήθελα πολύ, αλλά τώρα δεν νομίζω. Νιώθω χάλια που δεν κατάφερα να την κρατήσω μέσα μου λίγες εβδομάδες παραπάνω, το βυζί με μάρανε. Μου αρχίζει μια ιστορία για μια γυναίκα, μπλα, μπλα, μπλα, που υιοθέτησε δύο παιδιά και τα έβαζε στο στήθος της συνέχεια κι εκείνο τελικά κατέβασε γάλα. Προσπαθεί να με πείσει ότι δεν έχει σημασία το μέγεθος του στήθους, το μωρό στην εντατική, τίποτε.  Επιμένει και η μάνα μου. Εσύ, που το ήθελες τόσο και άλλα τέτοια. Θέλω να βάλω τα κλάματα. Για να το βουλώσουν δέχομαι να επεξεργαστώ το θήλαστρο. Τι έχω να χάσω, όταν μπορεί να χάσω τα πάντα; 

Από τη θέση του σήμερα πια, μπορώ να πω ότι αυτή η σκηνή του τότε ήταν μία από εκείνες τις μικρές, απειροελάχιστες στιγμές, το τσακ, που σου αλλάζει τη ζωή. Από τότε και για τους επόμενους δυόμισι μήνες το πρόγραμμά μου καθόριζε μια μικρή πλαστική συσκευή. Κάθε 3-4 ώρες έβγαζε το γάλα μου, παριστάνοντας το στόμα του μωρού που δεν μπορούσα να κρατήσω στην αγκαλιά μου – φυσικά δεν ήταν το ίδιο. Το μόνο που μπορούσε να μπει ανάμεσα σε μένα και το θήλαστρο ήταν οι ώρες του επισκεπτηρίου στη μονάδα εντατικής νοσηλείας των νεογνών. Δυστυχώς, εκείνη έπρεπε να μείνει κι άλλο εκεί και η ώρα να πιει γάλα δεν έφτανε. Από την άλλη, τα σακουλάκια με το κατεψυγμένο αυξάνονταν στον καταψύκτη μου. Είχα έναν στόχο: να της το δώσω.

Δεν μπόρεσα να θηλάσω την κόρη μου αποκλειστικά. Οι ανάγκες της ήταν μεγαλύτερες ήδη από τη μονάδα, όπου και της έδωσαν, εκτός από το δικό μου, και ξένο γάλα. Μπόρεσα όμως να τη θηλάσω, δίνοντας και συμπλήρωμα, μέχρι την ηλικία των 5 μηνών. Ενα βράδυ που στρίγκλιζε από την πείνα, την ακούμπησα στο στήθος μου εντελώς αυθόρμητα κι εκείνη το έπιασε αβίαστα σαν να το έκανε χρόνια. Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ήταν τόσο απλό. Δεν της έκανα καμία ειδική λαβή, δεν είχα προλάβει να κάνω κανένα μάθημα. Στη δική μας περίπτωση λειτούργησε μάλλον θετικά το ότι μας στέρησαν την επαφή δυόμισι μήνες κι έτσι πέσαμε με λαχτάρα η μία στην αγκαλιά της άλλης. Και κάπως έτσι μαλάκωσε και η θλίψη μου.

Ξέρω άλλα πρόωρα που δεν κατάφεραν να πιάσουν τη θηλή της μητέρας τους, αλλά ήπιαν το γάλα της από το μπιμπερό. Άλλα που θήλασαν αποκλειστικά, μιας και δεν χρειάστηκε να νοσηλευτούν πολύ. Ξέρω και μητέρες που έκοψαν το γάλα τους, γιατί δεν άντεξαν τη στενοχώρια. Γνωρίζω μητέρες με τελειόμηνα μωρά που δεν θέλησαν να θηλάσουν. Άλλες που ζορίστηκαν και τα παράτησαν κι άλλες που ζορίστηκαν πολύ, αλλά το έκαναν. Τις καταλαβαίνω όλες. Απεχθάνομαι όμως όσες είχαν την τύχη να θηλάσουν ένα τελειόμηνο και δημιουργούν τύψεις σε εκείνες που δεν τα κατάφεραν. Και νιώθω έτσι επειδή έχω διαβάσει για τις μητέρες που δώρισαν το γάλα τους, επειδή δεν μπόρεσαν ποτέ να το δώσουν στα παιδιά τους (http://www.post-gazette.com/stories/local/region/breast-milk-donations-a-gift-of-life-to-preemies-662621).  

Και αυτό για όσες θέλουν να δοκιμάσουν: Τελευταίες έρευνες έδειξαν πως το γάλα των μητέρων που γεννούν πρόωρα έχει περισσότερα λευκώματα, αντισώματα, λίπη και άλατα από το γάλα των μητέρων που γεννούν τελειόμηνα παιδιά. Για τον λόγο αυτό η διακοπή της γαλουχίας στις μητέρες που γεννούν πρόωρα παιδιά είναι περισσότερο επιζήμια στα πρόωρα απ’ ό,τι στα τελειόμηνα.
(http://www.hygeia.gr/page.aspx?p_id=449)