Μια ιστορία θηλασμού*

Υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης για να ενθαρρύνεις μια μητέρα να θηλάσει. Και οι δύο προαπαιτούν την ενημέρωση. Ο πρώτος όμως εστιάζει μόνο σε αυτή και «μαλώνει» για τις συνέπειες του μη θηλασμού στην υγεία του παιδιού. Στις περιπτώσεις των πρόωρων νεογνών ταιριάζει μόνο ο δεύτερος: εκείνος που δεν θα τρομάξει τη μητέρα, δεν θα τη φορτώσει ενοχές, αλλά θα της δείξει τον δρόμο, αγκαλιάζοντας με αγάπη τις προσπάθειες και τις επιλογές της. Σαν το παραμύθι με τον άνεμο και τον ήλιο, που τελικά κάνει κάποιον να βγάλει το παλτό του. Πένα στην Αρτεμισία.

«Έμεινα έγκυος σε δίδυμα τον Φεβρουάριο του 2011. Τελική ημερομηνία ήταν η 11η Νοεμβρίου. Γέννησα τα παιδιά μου προγραμματισμένα στις 37 εβδομάδες, επειδή ο γιατρός με φόβισε στις 36 εβδομάδες ότι δεν έχουν πάρει πολύ βάρος. Έτσι, είχα αρχίζει να προετοιμαζόμαι παρ' όλο που η μαία απο τη "Φαιναρέτη" (στην οποία πήγαινα για να ενημερωθώ και να προετοιμαστώ για το θηλασμό) επέμενε ότι δεν είναι καλή εβδομάδα η 37η και ότι αφού δεν έχω κάποιο θέμα να περιμένω να γεννήσω κανονικά. Εγώ όμως φοβόμουν να παρακούσω το γιατρό και επειδή είχα δύο ζωές να σκεφτώ, εκτός από μένα, έκανα τυφλά και άκριτα ό,τι μου έλεγε.

Γέννησα στις 37 εβδομάδες. Οκ, θεωρητικά τελειόμηνα θα μου πείτε. Μπήκαν όμως θερμοκοιτίδα, γιατί ο μικρός είχε ταχύπνοια και η μικρή ζύγιζε 2260 γρ. (ενώ αυτός 2540 γρ). Έμειναν μία εβδομάδα στη θερμοκοιτίδα. Από τη δεύτερη μέρα που ήξερα από τη μαία ότι γίνεται η σπαργάνωση (κατεβαίνει το γάλα) ζητούσα από το μαιευτήριο το θήλαστρο. Δεν υπήρχε πάντα διαθέσιμο. Είχα το νου μου να το ζητάω κάθε τρεις ώρες και να επιμένω αν δεν είχαν διαθέσιμο κάθε τέταρτο. Έβγαζα ελάχιστο γάλα και ούτε έμαθα ποτέ αν έφτανε στα παιδιά. Ήξερα ότι τους έδιναν ξένο. Με τρόμο είδα ότι είχαν και πιπίλα δίπλα τους. Έλεγα πάει. Πίνουν από μπιμπερό, τους δίνουν πιπίλα, θα τα πάρω σπίτι μετά από μέρες άντε να πιάσουν τη θηλή. Συνέχιζα όμως να βγάζω καθε τρεις ώρες γάλα. Δεν ήξερα αν θα βγω μαζι με τα παιδιά.

Τελικά βγήκα μόνη μου. Ευτυχώς την προηγούμενη μέρα τηλεφώνησα σε μια εταιρεία που νοικιάζει θήλαστρα γιατί ήθελα ένα διπλό λόγω των διδύμων. Έτσι, όταν έφυγα για το σπίτι, είχα το απαραίτητο εργαλείο. Επιπλέον γέννησα σε μαιευτήριο κοντά στο σπίτι πράγμα που μου επέτρεπε να πηγαίνω και στα δύο επισκεπτήρια όσο γάλα είχα αποθήκευσει και να τους το δίνω από μπουκάλι. Το θετικό ήταν ότι χωρίς να έχω μαζί μου τα παιδιά ξυπνούσα σα να τα έχω, είχα μπει στο νόημα του ωραρίου αναγκαστικά και το τήρησα κι ας μην ήξερα αν θα πιάσουν θηλή. Έλεγα, έστω ας βγάζω και ας το δίνω μετά. Γενικά, δεν είχα αγχωθεί. Έκανα την προσπάθεια όπως μου έβγαινε και την ένιωθα και αν δεν πήγαινε κατ' ευχήν, θα το σταματούσα. Πήγαινα λοιπόν με τα γάλατα στο ψυγειάκι, στα αποστειρωμένα μπουκάλακια και ενίοτε με το θήλαστρο, απ' όπου έβγαζα και έδινα γάλα. Αυτό κράτησε 4 μέρες που μου φάνηκαν αιώνας.

Όταν τα πήραμε στο σπίτι κοιμόντουσαν. Μετά από λίγο ο γιος μου άρχισε να κλαίει. Θα πεινάει, σκέφτηκα. Πήγα μόνη μου στο δωμάτιο, κάθισα στην άκρη του διπλού κρεβατιού, έβγαλα δειλά το στήθος μου και το θαύμα έγινε! Έπιασε τη θηλή και θήλασε σα να το ήξερε από πάντα! Έφαγε μια χαρά και κοιμήθηκε! Η κόρη μου κι αυτή θήλασε τελικά, αλλά την πρώτη εβδομάδα της έδινα και συμπλήρωμα, γιατί βαριόταν να θηλάσει. Τελικά, μόλις βρήκαμε το ρυθμό μας κατάφερα να θηλάσω αποκλειστικά 6 μήνες.

Στους 2 μήνες επέστρεψα στη δουλειά μου - εννοείται μαζί με το θήλαστρο - και είχα τράπεζα γάλακτος στο ψυγείο για παν ενδεχόμενο. Δεν λέω ότι ήταν εύκολο, αλλά το ήθελα από πριν και έλεγα αφού δεν θα γεννήσω φυσιολογικά έστω ας κάνω αυτό. Για εκείνα το έκανα. Υπήρχαν στιγμές κούρασης αλλά και στιγμές ευτυχίας, όπως σε όλα τα πράγματα. Μετά τους 6 μήνες που κόβονται δύο γεύματα είναι πολύ εύκολο να το συνεχίσεις, αλλά φοβήθηκα μήπως δύσκολα απογαλακτιστούν και το σταμάτησα σταδιακά μόνη μου, χωρίς φάρμακα, όπως με συμβούλευσε η μαία.

Θέλω να πω λοιπόν ότι όλα πήγαν καλά τελικά, αλλά συντέλεσαν και κάποιοι παράγοντες:
1. Είχα ενημερωθεί σωστά, ήξερα πώς λειτουργεί ο θηλασμός και τι να περιμένω.
2. Είχα θηλές προς τα έξω.
3. Δεν είχα θυροειδή ή άλλα προβλήματα υγείας.
4. Παρ' όλο που μπήκαν θερμοκοιτίδα, έμενα κοντά και μπορούσα να πηγαίνω σε κάθε επισκεπτήριο.
5. Είχα αμέριστη βοήθεια από το περιβάλλον μου.
6. Τα παιδιά μου δεν μπερδεύτηκαν από τις διαφορετικές θηλές.
7. Το ήθελα πολύ, δεν απογοητεύτηκα από την ποσότητα, δεν αγχώθηκα, δεν σήμαινε κάτι για μένα και αν δεν τα κατάφερνα τελικά.
8. Το επαγγελματικό θήλαστρο βοήθησε πολύ στην «παραγωγή». Χαλάλι τα 60 ευρώ το μήνα! Σκεφτείτε πόσα χρήματα γλίτωσα από το να έδινα σε δύο παιδιά κάθε 3 ώρες σκόνη.

Αυτό που θέλω να πω κλείνοντας είναι ότι τα παιδιά μας εμάς ξέρουν ως μητέρες τους και εμάς αγαπάνε. Δεν μπορούν να συγκρίνουν και να βγάλουν συμπεράσματα για τις άλλες μητέρες και στην τελική δεν τους νοιάζει! Αγάπη! Μόνο αυτό τους νοιάζει!».

Αρτεμισία Μεγάλου

* Σε συνέχεια της γνώμης μου για τον θηλασμό.

Στείλτε μου ιστορίες θηλασμού επιτυχείς ή όχι (ksokou@gmail.com), δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να βοηθήσουμε τις επόμενες. Και αν τώρα θηλάζετε ή αντλείτε γάλα, στείλτε μου τις απορίες σας στη σελίδα του 31εβδομάδες στο facebook. Ίσως έτσι, μαζί με τις δικές σας ιστορίες και εμπειρίες, ανοίξουμε μια κουβέντα. Η οποία εύχομαι να εξελιχθεί σε μια ομάδα πρώτων βοηθειών. 

Ο νεογνολόγος που προασπίζεται τον θηλασμό*

Το συγκλονιστικότερο ίσως όλων στην κουβέντα που ακολουθεί με τον Γιώργο Λιόση, διευθυντή του Νεογνολογικού Τμήματος του νοσοκομείου «Έλενα Βενιζέλου» και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Θηλασμού, είναι η πληροφορία πως η μοναδική τράπεζα μητρικού γάλακτος που υπάρχει στην Ελλάδα, λειτουργεί από το 1947. Και από τότε μέχρι σήμερα, σχεδόν 70 χρόνια μετά, δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια να φτιαχτεί άλλη. Έτσι, η πλειονότητα των μωρών που χρειάζονται συμπλήρωμα για διάφορους λόγους, τρέφεται με φόρμουλα, εκτός από εκείνα που έτυχε να γεννηθούν στο Έλενα. Επαναλαμβάνω: εδώ και 60+ χρόνια. Δεν θα αναφερθώ τώρα στη σημασία ύπαρξης τραπεζών γάλακτος (επιφυλάσσομαι για το μέλλον), διότι θα βαρεθείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη που ακολουθεί με τον κατεξοχήν προασπιστή του θηλασμού των πρόωρων. 

Ο Γιώργος Λιόσης είναι ο νεογνολόγος, από τον οποίο δεν θα ακούσετε μάλλον ποτέ «δώσε λίγο ξένο να πάρει λίγο βάρος και βλέπουμε». Είναι ο άνθρωπος που άκουσα με καημό να λέει πως στην Ελλάδα υστερούμε σημαντικά στην ψυχολογική υποστήριξη των γονέων όσο το νεογνό νοσηλεύεται αλλά και στο μετά, αφού τα μωρά βγουν από τις ΜΕΝΝ σε μια συνέντευξη Τύπου. Είναι ο ίδιος που μου έδωσε τουλάχιστον έναν ξεκάθαρο λόγο για τον οποίο το μητρικό γάλα αποτελεί φάρμακο για τα βιαστικά μωρά και με πληροφόρησε πως πλέον τα πρόωρα νεογνά μπορούν να σιτίζονται από την πρώτη κιόλας μέρα και να μπαίνουν στο στήθος από την 28η εβδομάδα (κύησης). Τέλος, μου επιβεβαίωσε αυτά που είχα στο μυαλό μου: πως όχι τυχαία το παιδί μου πήρε τα πάνω του από τη στιγμή που τράφηκε με το γάλα μου και πως εντελώς δικαιολογημένα η άντληση γάλακτος και ο στόχος μου να της το δώσω, με βοήθησε ψυχολογικά. 

Πολλές φορές ακούμε ότι μόλις το παιδί αρχίζει να σιτίζεται με μητρικό γάλα, παίρνει αμέσως τα πάνω του στη θερμοκοιτίδα. Ισχύει ή είναι ιδέα μας;

Σαφώς και ισχύει και οι πιο πρόσφατες έρευνες το καταδεικνύουν. Γι’ αυτό και πλέον ξεκινάμε τη σίτιση με μητρικό γάλα, από την πρώτη κιόλας μέρα, ακόμη και στα εξαιρετικά πρόωρα βρέφη, ακόμη και σε εκείνα που παλιότερα θα κρίναμε ότι έπρεπε να σιτιστούν μόνο παρεντερικά. Αρχίζουμε με μόλις 0,5 ml και αυξάνουμε προοδευτικά. Μια τελευταία δική μας έρευνα, που έγινε από το τμήμα προώρων του μαιευτηρίου «Έλενα Βενιζέλου» σε 600 βρέφη, έδειξε πως εκείνα που σιτίστηκαν με μητρικό γάλα παρουσίασαν πολύ λιγότερες ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, βγήκαν πολύ γρηγορότερα από το τμήμα προώρων και μετά την έξοδο είχαν πολύ χαμηλότερα ποσοστά λοιμώξεων στους πρώτους μήνες. Η έρευνά μας έδειξε επίσης ότι τα παιδιά που πήραν μητρικό γάλα, είχαν πολύ χαμηλά ποσοστά μιας πολύ σοβαρής κατάστασης που προσβάλλει τα μικρά πρόωρα και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε τύφλωση. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. Τα νέα δεδομένα, που επιβεβαιώθηκαν και από τη μελέτη μας, λένε ότι τα παιδιά από την 28^η κιόλας εβδομάδα μπορούν να μπουν στο στήθος, καθώς οι θηλαστικές κινήσεις μοιάζουν με αυτές που κάνουν στην κοιλιά της μητέρας τους πίνοντας αμνιακό υγρό. Στο μαιευτήριο που εργάζομαι εδώ και 25 χρόνια στο «Έλενα Ε Βενιζέλου», κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να μην δίνουμε γάλα από μπιμπερό και να βάζουμε από νωρίς τα μωρά στην αγκαλιά της μητέρας ακόμα και εάν βρίσκονται σε αναπνευστική υποστήριξη ή δεν μπορούν ακόμα να θηλάσουν. Η ενέργεια αυτή τα βοηθά να αρχίζουν πολύ γρήγορα τις προσπάθειες για θηλασμό και τελικά να θηλάζουν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Αν μπορούσατε να ξεχωρίσετε έναν μόνο λόγο για τον οποίο θα συμβουλεύατε μια μητέρα πρόωρου να θηλάσει, ποιος θα ήταν;

Αν σκεφτείτε ότι η νεκρωτική εντεροκολίτιδα είναι η βασικότερη αιτία θανάτου στα πρόωρα βρέφη και ότι το μητρικό γάλα με τους παράγοντες και τα στοιχεία που περιέχει συμβάλλει στην αποδυνάμωση της απειλητικής αυτής ασθένειας, θα έλεγα ότι ο θηλασμός μπορεί να είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.

Πώς θα έπρεπε να προσεγγίσουμε μια μητέρα που έχει γεννήσει πρόωρα, προκειμένου να τη βοηθήσουμε να θηλάσει και όχι να την πιέσουμε;

Η προσπάθεια και η ενημέρωση πρέπει να αρχίζει πριν από τον τοκετό, καθώς ποτέ δεν ξέρεις με βεβαιότητα εάν μια γυναίκα τελικά γεννήσει πρόωρα. Αμέσως μετά τον τοκετό, θα πρέπει η υπεύθυνη μαία να επισκεφθεί την μητέρα και να της διδάξει πώς να βγάζει και να αποθηκεύει το γάλα της.

Είναι προτιμότερη η μεικτή διατροφή από την απουσία θηλασμού και γιατί;

Στο «Έλενα» δεν συστήνουμε φόρμουλα. Στην περίπτωση που η μητέρα για κάποιο λόγο - π.χ. διαμένει στην επαρχία - δεν μπορεί να δώσει το δικό της γάλα, χορηγούμε μητρικό γάλα από μητέρες που έχουν δωρίσει μέρος του γάλακτός τους που περισσεύει στην τράπεζα γάλακτος του τμήματος. Βέβαια οι δότριες έχου ελεγχθεί για την ύπαρξη μεταδοτικών ασθενειών και το γάλα παστεριώνεται και μπαίνει στην κατάψυξη. Ετσι τα πρόωρα θηλάζουν με μητρικό γάλα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και εάν η μητέρα δεν μπορεί να χορηγήσει το δικό της γάλα.  Η προσπάθεια αυτή εξαπλώνεται σιγά σιγά, καθώς και άλλα μαιευτήρια γίνονται φιλικά προς τον μητρικό θηλασμό.

Πώς λειτουργεί η τράπεζα γάλακτος στο Έλενα και τι χρειάζεται για να αποκτήσουν όλα τα μαιευτήρια;

Η τράπεζα γάλακτος στο «Έλενα» λειτουργεί από το 1947, με μια διακοπή την περίοδο που είχε εμφανιστεί ο HIV. Οι μητέρες που δίνουν το γάλα τους υποβάλλονται σε μικροβιολογικές εξετάσεις. Ακόμη κι αν έχουν προσβληθεί από τον μεγαλοκυτταροϊό, που μπορεί να μολύνει ένα βρέφος κάτω των 33 εβδομάδων, το γάλα τους θα παστεριωθεί εδώ στην τράπεζα και θα χορηγηθεί άφοβα. Υπάρχει επίσης εξοπλισμός που μετράει την περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε λίπος και πρωτεΐνες και έχουμε τη δυνατότητα να το εμπλουτίσουμε, μόνον εάν χρειάζεται, με τα απαραίτητα στοιχεία, όπως πρωτεΐνη, ασβέστιο, φωσφόρο κ.λπ. Επομένως, κάθε υγιής γυναίκα που θηλάζει, αν εξεταστεί και ακολουθήσει τις οδηγίες υγιεινής μπορεί να δωρίσει το γάλα της, ακόμη κι αν το έχει συλλέξει στο σπίτι της. 

Τι πιστεύετε ότι λείπει από το ελληνικό σύστημα υγείας όσον αφορά τον θηλασμό των πρόωρων;

Δεν πιστεύω ότι είναι θέμα του συστήματος, αλλά του κάθε ιδρύματος. Η κάθε μονάδα νοσηλείας, το κάθε μαιευτήριο, πρέπει με προσπάθεια και υπερβαίνοντας πολλές δυσκολίες να διεκδικήσει και να δημιουργήσει συνθήκες φιλικές προς τον θηλασμό. Όπως σας είπα και πριν όλο και περισσότερα μαιευτήρια γίνονται φιλικά προς τον θηλασμό. Εκτός από το «Αττικό» και το «Έλενα», έγινε πρόσφατα και το «Μητέρα» (δεν έχει δοθεί ακόμα επίσημα η πιστοποίηση), ενώ και στο «Ιασώ» αλλά και σε όλα τα μαιευτήρια γίνονται σημαντικά βήματα  

Γιατί δίνονται αντικρουόμενες πληροφορίες σχετικά με τον θηλασμό στα πρόωρα;

Πιστεύω ότι υπάρχουν πλέον κανόνες που ακολουθούνται από τα περισσότερα τμήματα προώρων.

Τι πρέπει πραγματικά να προσέχει μια μητέρα που αποθηκεύει το γάλα της για το πρόωρο μωρό της και τι όταν τελικά του το δίνει;

Όχι πολλά στην πραγματικότητα, αφού το μητρικό γάλα, πολύ δύσκολα μολύνεται. Χρειάζεται μόνο να πλένει το στήθος και τα χέρια της και να αποθηκεύει το γάλα σε αποστειρωμένα δοχεία.

Ποιο είναι το συχνότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένα πρόωρο μωρό που προσπαθεί να θηλάσει και πώς το αντιμετωπίζετε εσείς ως νεογνολόγος;

Το συχνότερο πρόβλημα είναι ο μετεωρισμός της κοιλιάς, επειδή το βρέφος δυσκολεύεται να χωνέψει. Ωστόσο ούτε σε αυτή την περίπτωση δεν διακόπτουμε πλέον τη σίτιση με μητρικό γάλα. Το ξένο γάλα είναι που επιδεινώνει την κατάσταση. Ένα άλλο σύνηθες πρόβλημα είναι η έλλειψη καλού αντανακλαστικού θηλασμού. Σε αυτή την περίπτωση που στην αρχή το παιδί δεν μπορεί σιτιστεί, το βάζουμε να «θηλάσει» σε κενό στήθος, δηλαδή αφού η μητέρα έχει βγάλει με θήλαστρο πρώτα το γάλα. Η τεχνική αυτή βοηθά πολύ το παιδί να μάθει και να αρχίσει τον θηλασμό χωρίς πρόβλημα.

Τι θα συμβουλεύατε μια μητέρα πρόωρου που έχει κουραστεί από την αγωνία και θέλει να διακόψει τη συλλογή γάλακτος;

Θα προσπαθούσα να την πείσω, χωρίς όμως να την πιέσω, για τα οφέλη του μητρικού γάλακτος, που λειτουργεί πραγματικά  σαν φάρμακο στα πρόωρα βρέφη. Κατανοώ τη δύσκολη ψυχολογία μιας μητέρας που απέκτησε πρόωρο μωρό, αλλά αυτή η ψυχολογία μπορεί και να συνεχιστεί. Ο θηλασμός όμως είναι σημαντικό να διατηρηθεί από την αρχή.

Πόσο σημαντική είναι η ψυχολογική υγεία μιας μητέρας; Πότε θα της προτείνατε να δώσει ξένο γάλα; (για το καλό το δικό της και πότε για το καλό του παιδιού;).

Φυσικά, η ψυχολογία της μητέρας είναι πολύ σημαντική. Πιστεύω όμως ότι η προσπάθειά της να διατηρήσει το γάλα της μπορεί τελικά να λειτουργήσει θετικά στην ψυχολογία της. Μια μητέρα που θλίβεται επειδή για πρακτικούς λόγους δεν μπορεί να προσφέρει βοήθεια στο παιδί της, θα αρχίσει να νιώθει πως κάνει κάτι χρήσιμο και έτσι θα αισθάνεται και η ίδια καλύτερα.

Τι θα λέγατε σε μια μητέρα που δεν κατάφερε να θηλάσει και αισθάνεται άσχημα γι’ αυτό;

Να μην αισθάνεται άσχημα. Το ότι είναι μητέρα αποτελεί από μόνο του μεγάλη προσφορά. Και η δική μου γυναίκα θήλασε μόνο 2 μήνες, αλλά η κόρη μας είναι ένα πανέξυπνο παιδί. Θα της έλεγα ωστόσο να προσπαθήσει να θηλάσει το δεύτερο παιδί της. 

* Σε συνέχεια της γνώμης μου για τον θηλασμό.


ΧΡΗΣΙΜΑ
_ Αν θέλετε να πάρετε συμβουλές για τον θηλασμό από το Έλενα, τηλ. 210 6462782 και 210 6402360.
_ Αν θέλετε να δωρίσετε γάλα στην τράπεζα γάλακτος, επικοινωνήστε με το μαιευτήριο στο τηλ. 213 2051360.
 

Η ιστορία του Σωτήρη: Η Ζωή μου όλη

Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2012, νωρίς το απόγευμα. Καθόμαστε με τη γυναίκα μου στον καναπέ, περιμένουμε να περάσει λίγο η ώρα για να ξεκινήσουμε για τον γυναικολόγο, για εξέταση ρουτίνας. Δίδυμη κύηση, 24η εβδομάδα. Συζητάμε λεπτομέρειες τοποθέτησης κρεβατιών κ.λπ. στο δωμάτιο "των κοριτσιών". Κάποια στιγμή φεύγουμε, φτάνουμε στο ιατρείο, περιμένουμε λιγάκι, μπαίνουμε, πάμε για τον υπέρηχο. Ο γιατρός ακούει και βλέπει την πρώτη, όλα καλά, όταν πάει στη δεύτερη σοβαρεύει και σκοτεινιάζει ολόκληρος... «Δεν την ακούω». Χάνω το έδαφος κάτω από τα πόδια μου, η γυναίκα μου αν και ξαπλωμένη ετοιμάζεται να καταρρεύσει. Δεν υπάρχει πλέον ο πληθυντικός, το δωμάτιο δεν θα είναι «των κοριτσιών». Η μία μας κόρη δεν θα γεννηθεί ποτέ. Καταρρέουμε, συνερχόμαστε όπως όπως, ο γιατρός μας καθησυχάζει λέγοντας ότι «το κορίτσι μας» είναι μια χαρά και ότι όλα θα πάνε καλά. Φεύγουμε, μπαίνουμε στο αυτοκίνητο, και μου λέει η γυναίκα μου «αν όλα πάνε καλά θέλω να την ονομάσουμε Ζωή». 

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012, ημέρα των γενεθλίων μου. 30η εβδομάδα της (μονήρους πλέον) κύησης. Βρίσκομαι σε επαγγελματικό ταξίδι στη Σουηδία, με εισιτήριο επιστροφής για το βράδυ εκείνο. Ξημερώματα χτυπάει το κινητό, είναι η αδελφή της γυναίκας μου και με ενημερώνει ότι μαμά και έμβρυο είναι καλά, αλλά λόγω συσπάσεων είναι με ορό στο νοσοκομείο. Μιλάω με τον γιατρό, με καθησυχάζει λέγοντάς μου ότι η κατάσταση ελέγχεται. Αλλάζω το εισιτήριο επιστροφής και φτάνω νωρίτερα, πάω στο νοσοκομείο, όλα καλά, ηρεμώ λιγάκι. Λέω μέσα μου «κοίτα να δεις το παλιοκόριτσο, θέλει να βγει από σήμερα για να μου πει χρόνια πολλά». Φεύγω για το σπίτι για λίγη ξεκούραση, με την ελπίδα να περάσουν 1-2 εβδομάδες ακόμη να δυναμώσει η μικρή. Ναι καλά, με την ελπίδα έμεινα...

Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012. Λίγο μετά τις 5 το πρωί μου τηλεφωνεί ο γιατρός: «γεννάτε, ξεκίνα μήπως προλάβεις να την δεις πριν την βάλουμε μέσα». Δεν προλαβαίνω, κάθομαι απ’ έξω χαμένος σε σκέψεις άσχετες, περιμένω κοιτάζοντας το κενό. Κατά τις 6 και μισή φωνάζουν το όνομά μου και μου ανακοινώνουν ότι η κόρη μου είναι μια κούκλα 1500 γραμμαρίων και ότι όλα πήγαν καλά. Καταρρέω από χαρά. Λίγο μετά βλέπω και τη γυναίκα μου και με πείθουν να πιω έναν καφέ και να φάω κάτι, να έρθω στα ίσια μου, μέχρι να ετοιμάσουν τη μικρή στη ΜΕΝΝ για να μπορέσω να τη δω. Συζητώ λίγο με τον γιατρό, μου λέει ότι το νεκρό έμβρυο προκάλεσε διαδικασία αποβολής και έτσι ξεκίνησαν οι συσπάσεις και φτάσαμε σε πλήρη διαστολή. Τέλος καλό όλα καλά, η μικρή τσίριξε (δεν έκλαψε, τσίριξε) στο πρώτο δευτερόλεπτο της ζωής της, μου λέει ο γιατρός ότι είναι μαχήτρια και πολύ ζόρικη (πόσο μέσα έπεσε, μα πόσο μέσα...) και να μην ανησυχώ...

Η πρώτη μου επαφή με τη ΜΕΝΝ με σοκάρει. Με το που βλέπω τη μικρή με πιάσαν πάλι τα κλάματα, χαράς αυτή τη φορά. Κάθομαι λίγο και αρχίζω να συνειδητοποιώ τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπω: ένα πολύ μικρό μωρό, 30+6 εβδομάδων, 1500 γραμμάρια όλο κι όλο. Αναπνέει με μια μικρή υποβοήθηση και έχει μπόλικα σωληνάκια πάνω του και γύρω του. Συνέρχομαι και αρχίζει το φροντιστήριο: τι είναι το καθετί, τι περιμένουμε, τι φοβόμαστε κ.λπ. Ακόμη δεν έχω συνειδητοποιήσει τι έχουμε μπροστά μας, μόνο κάθομαι και κοιτάζω σαν χαζός (και φωτογραφίζω δειλά δειλά) το πρόωρο μωράκι μας...

50 ημέρες περάσαμε στη ΜΕΝΝ. Πενήντα, ολογράφως. Οι πρώτες μισές στο πιο εντατικό στάδιο, μετά σιγά σιγά μεταφέρθηκε η μικρή στην απλή παρακολούθηση. Η εξέλιξή της ήταν πολύ καλή και ομαλή, πέταξε γρήγορα την υποβοήθηση της αναπνοής, άρχισε να παίρνει βάρος αργά αλλά σταθερά, γενικώς ακολούθησε μια ομαλή πορεία. Θα είχε παραμείνει στη ΜΕΝΝ λιγότερο διάστημα, αλλά κάποιοι «φωστήρες» γιατροί θεώρησαν καλό να μας πισωγυρίσουν αρκετά και να ξαναμπεί η μικρούλα στο κουτί και να ξαναβάλει σωληνάκια, επειδή δεν αξιολογήθηκε σωστά μια βλενίτσα στις κενώσεις της μετά από μια μετάγγιση αίματος (η μετάγγιση είναι συνηθισμένη στα πρόωρα, το ξέραμε και δεν μας προβλημάτισε). Θεώρησαν καλό οι «φωστήρες» να διακόψουν την παροχή μητρικού γάλακτος, με την υποψία της δυσανεξίας στην πρωτεΐνη του γάλακτος. Η γυναίκα μου σταμάτησε την κατανάλωση γαλακτοκομικών, μείναμε με πάνω από 30 κιλά γάλα και τρομάξαμε να βρούμε τι θα το κάνουμε (το δωρίσαμε στο «Έλενα»). Το παιδί μας ξαναμπήκε σε θερμοκοιτίδα εντατικής παρακολούθησης και τρεφόταν πάλι με τα σωληνάκια. Πισωγύρισμα τεράστιο. Αυτό μας τσάκισε κυριολεκτικά. Όταν με το καλό φύγαμε, δεν αποχαιρέτησα κανέναν από το ιατρικό προσωπικό ούτε καν τυπικά. Ήθελα να τους φτύσω, αλλά λυπήθηκα το σάλιο μου...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πρώτο άγγιγμα... Νόμιζα ότι το χεράκι της θα διαλυθεί, τόσο εύθραυστη μου φάνηκε. Όταν δε την έπιασα με τα δύο μου χέρια μέσα στη θερμοκοιτίδα και την μετακίνησα 2 πόντους, νόμιζα ότι σήκωνα ένα φύλλο χαρτί. Η καθημερινή αγωνία για το αν πήρε βάρος, πόσα ml γάλα ήπιε, πώς εξελίσσεται γενικά, όλο αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί με λέξεις. Νιώθει κανείς ότι ανεβαίνει ένα βουνό και τελειωμό δεν έχει. Η καθημερινή αναμονή στην αίθουσα έξω από τη ΜΕΝΝ, λίγες κουβέντες με γονείς που περνούσαν και αυτοί το ίδιο βάσανο, ξανά και ξανά, μέρα με την ημέρα, όλο αυτό ήταν μια μεγάλη δοκιμασία. Ένα μεγάλο ζόρι. Με κάθε επιστροφή στο σπίτι μετά από την επίσκεψη, να νιώθουμε όλο και πιο άδειοι...

Παρασκευή 6 Απριλίου 2012. Η μεγάλη μέρα έφτασε, η μικρή Ζωή είναι πλέον στο σπίτι της! Μια μινιατούρα μωρού ακόμη, με το ζόρι 2600 γραμμάρια, κι εμείς δύο νέοι γονείς πελαγωμένοι και υπερβολικά φοβισμένοι ακόμη και να την κρατήσουμε στην αγκαλιά μας. Σημασία είχε όμως ότι ήταν μαζί μας πλέον, χωρίς άλλες επισκέψεις και σωληνάκια και ενημερώσεις και πράσινες μπλούζες και και και... Μόνο μια επιπεφυκίτιδα νοσοκομειακής κλάσης κουβάλησε μαζί της, η οποία κόντεψε να με αφήσει μονόφθαλμο (δεν την εύχομαι ούτε στον εχθρό μου).

Και μετά ο αγώνας για να μετατραπεί το πρόωρο σε κανονικό παιδί: το ειδικό γάλα για την υποτιθέμενη δυσανεξία (ουδέποτε την είχε όπως απεδείχθη), τα ρούχα που χωρούσαν άλλη μια σαν αυτή μέσα, η καθημερινή αγωνία για την ανάπτυξή της, ο παιδικός σταθμός στη ηλικία των 11 μηνών και η πλούσια συλλογή ιώσεων στους πρώτους 2 μήνες... Και φτάνουμε σήμερα, Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2013, η Ζωή είναι 21 μηνών και σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να υποπτευθείς ότι είναι «εφταμηνίτικο». Μπορεί στις καμπύλες σωματικής ανάπτυξης να βρίσκεται 1 γραμμή κάτω από το μέσο όρο, αλλά είναι ένα παιδί σε απόλυτη αρμονία, πανέξυπνο, ζωηρό, με αντίληψη που μας αφήνει άφωνους πολλές φορές την ημέρα. Μας φαίνεται τόσο μακρινή η εποχή της ΜΕΝΝ, δεν πρόκειται όμως να την ξεχάσουμε ποτέ...

Η σκέψη μας είναι κάθε μέρα στα πρόωρα μωρά και τους γονείς τους, πάντοτε με την ευχή να πάνε όλα καλά. Α, και στον γιατρό μας, που στάθηκε απόλυτα άξιος και μας βοήθησε να περάσουμε με επιτυχία την τρομερά δύσκολη αυτή δοκιμασία - Κώστα, ο Θεός να σε έχει πάντοτε καλά!

Σωτήρης, Κρύστι, και η μικρή Ζωή. Η Ζωή μας όλη...

The big «Θ»

Το ποστ του θηλασμού το καθυστέρησα πολύ. Ήθελα να είναι απαλλαγμένο από θυμό και γεμάτο κατασταλαγμένη άποψη. Ίσως επειδή τις μέρες που έγραφα τίγκα στην οργή για τις καισαρικές, έπεσα επάνω σε μια ανάρτηση της ΚaPa που συμβούλευε: sleep on it. Την άκουσα. Άφησα να περάσουν οι μέρες και οι μήνες, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσα να βρω μια άκρη, έναν τρόπο για να οργανώσω μια ομάδα πρώτων βοηθειών για τις μητέρες με πρόωρα μωρά που θέλουν να θηλάσουν. Δυσκολεύτηκα πολύ. Στον δρόμο έμαθα πληροφορίες και άκουσα απόψεις που με στενοχώρησαν. Έμαθα όμως κι άλλα που μου έδιναν λόγο να συνεχίσω.

Τελικά τα κατάφερα. Αυτό το ποστ δεν βγάζει καπνούς απ’ τα ρουθούνια – οπότε αν το περιμένατε τέτοιο, σόρι. Βγάζει όμως μια κάποια λύπη. Γιατί λυπάμαι που συζητιέται ακόμη ο δημόσιος θηλασμός, λες κι είναι αυτό το θέμα. Λυπάμαι που υπάρχει διαμάχη – γιατί υπάρχει – ανάμεσα σε θηλάζουσες και μη και μια κόντρα σχετικά με το πόσο θα θηλάσει μια μητέρα (όσο γουστάρει, not?). Λυπάμαι να ακούω από μια μητέρα: «κορίτσια, μην λέτε ότι δεν έχετε γάλα, γιατί αυτό είναι μύθος, και έτσι μπορεί να αποθαρρύνετε και άλλες μητέρες από το να θηλάσουν» (και μέχρι εκεί οκ) και στο καπάκι, από το ίδιο στόμα: «μόνο όταν θήλασα αισθάνθηκα πραγματική μητέρα» (έτσι δεν παραπληροφορείς και δεν πληγώνεις τις γυναίκες που δεν μπόρεσαν;). Λυπάμαι να ακούω πως μια γυναίκα που δεν μπόρεσε, ενώ ήθελε και προσπάθησε, αισθάνεται να απολογείται κάθε φορά που στο τραπέζι του παιδότοπου πέφτει το φλέγον «Θ».

Και λυπάμαι για όλα αυτά, επειδή αν για τις περισσότερες μητέρες είναι δύσκολος ο θηλασμός (όπως λέει και η Not-Just-Mums), για τις μητέρες με πρόωρα είναι ακόμη δυσκολότερος. Και αν το μητρικό γάλα είναι super food για όλα τα παιδιά, για τα πρόωρα είναι σχεδόν φάρμακο. Και όχι, δεν θέλω να βγάλω στην απέξω τις μαμάδες με τελειόμηνα. Εντελώς μέσα θέλω να τις βάλω. Για να καταλάβουν κι εκείνες τι είναι σημαντικό και τι όχι. Για να συμπεριλάβουν και όλες εμάς που προσπαθήσαμε ή προσπαθούμε χωρίς μωρό στην αγκαλιά στα υποστηρικτικά τους πλάνα. Να φτιάξουν μια υποκατηγορία (πόσο τους κοστίζει δηλαδή;) που θα λέει ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΠΡΟΩΡΩΝ στις ομάδες τους, αλλά και στο κεφάλι τους. Για να προσεγγίσουν με ευαισθησία τη διπλανή μαμά στο πάρκο που κατεβάζει τα μούτρα όταν μιλάνε για θηλασμό και να μην την κρίνουν. Να κατανοήσουν ότι αυτή μπορεί να είχε ανάγκη από μια ειδικότερη μεταχείριση στον θηλασμό, όταν έβλεπε το ούτε 2 κιλών παιδί της να μπαίνει στο χειρουργείο κι εκείνη έπρεπε να κάτσει αγκαλιά με το θήλαστρο.

Ίσως πείτε ότι έχω θυμώσει με τις μαμάδες που θήλασαν το τελειόμηνο μωρό τους. Καθόλου. Γιατί όλες ανεξαιρέτως – φανατικές και μη του θηλασμού – με συγχαίρουν, όταν ακούνε την ιστορία μου (που σιγά τα ωά δηλαδή). Ακριβώς επειδή μια μαμά τις περισσότερες φορές μπορεί να καταλάβει. Αλλά πρέπει και να ξέρει. Κι εγώ τα λέω για να τα μάθει. Γιατί μόνο τότε πάμε παρακάτω, αφήνοντας στην άκρη χαζές διαμάχες και αντιπαλότητες.

Και θέλω επίσης να μάθετε ότι ο θηλασμός των πρόωρων στην Ελλάδα είναι ακόμη πιο δύσκολος απ’ ότι σε άλλες χώρες. Διότι δεν υπάρχει ενιαία πολιτική στις μονάδες. Και αν στη μία επιτρέπεται να βγάλεις γάλα στο σπίτι σου και να το πας στο επισκεπτήριο, σε μια άλλη απαγορεύεται από τους κανόνες υγιεινής και πρέπει να το αντλήσεις εκεί. Κι αν στα μαιευτήρια υπάρχουν εξειδικευμένες μαίες που ενδέχεται να σε καθοδηγήσουν σωστά, στις μονάδες των παιδιατρικών νοσηλευτικών ιδρυμάτων - που συχνά φιλοξενούνται δύσκολα περιστατικά -, υπάρχουν μόνο νοσηλεύτριες κι ούτε καν δωμάτιο άντλησης γάλακτος. Να συνεχίσω; Ναι, διότι δεν είναι όλα τα μαιευτήρια φιλικά προς τα βρέφη, πράγμα που σημαίνει ότι θα δώσουν με ευκολία ξένο γάλα και μάλιστα από μπιμπερό, κι αυτό ενδέχεται να προκαλέσει σύγχυση θηλών στο βρέφος. Αλλά και αυτά που είναι – ευτυχώς αυξάνουν – δεν διαθέτουν όλα τράπεζα μητρικού γάλακτος για να μπορέσει μια μητέρα να συμπληρώσει με ξένο μητρικό, πλήρως ελεγμένο και ακίνδυνο, και όχι με ξένο φόρμουλα. Ούτε βέβαια εφαρμόζουν τη θεραπευτική αγκαλιά του Καγκουρό που βοηθάει τον θηλασμό. Για να μην πιάσω τις αντικρουόμενες συμβουλές λόγω άγνοιας. Θα πω μόνο ότι είδα να πετάνε το γάλα μου, επειδή οι ενέσεις ηπαρίνης που έκανα μπορεί να ενέτειναν μια εγκεφαλική αιμορραγία στο παιδί, ενώ τώρα μαθαίνω ότι είναι εντελώς ακίνδυνες. Ξέρετε για παράδειγμα τι σημαίνει sns; Supplementing Nursing System. Να το ψάξετε.

Ίσως τώρα πείτε ότι έχω θυμώσει με τους γιατρούς και τα νοσοκομεία. Καθόλου. Χωρίς αυτούς δεν θα είχα τώρα μια κόρη τριών ετών. Τους είμαι ευγνώμων. Κάνουν πραγματικά εξαιρετική δουλειά, κόντρα σε αντίξοες συνθήκες. Το παράδοξο είναι ότι δεν έχω θυμώσει, έχω λίγο λυπηθεί. Που στην προσπάθειά μου να βρω ανθρώπους να στηρίξουν τον θηλασμό των πρόωρων, πολλοί γύρισαν το κεφάλι αλλού. Έχω λυπηθεί επειδή συνειδητοποίησα πόσο πίσω είμαστε. Έχω όμως χαρεί και λίγο επειδή στον δρόμο μου βρέθηκαν κάποιοι που δέχτηκαν να μου μιλήσουν, επειδή «έστω και μία γυναίκα να βοηθηθεί, θα είναι όφελος», επειδή «δεν είναι το θέμα πού θα δημοσιευτεί, κυρία Σώκου, το θέμα είναι να ενημερωθούν οι μητέρες», επειδή «θα χαρώ πολύ να βοηθήσω όπως μου πείτε». Αφού λοιπόν αυτό ξέρω, αυτό θα κάνω. Θα πιάσω τα δοκιμασμένα όπλα μου – της δημοσιογραφίας - και θα σας παρουσιάσω τους ανθρώπους που κάνουν κάτι για τον θηλασμό (και) των πρόωρων. Και ίσως έτσι, μαζί με τις δικές σας ιστορίες και εμπειρίες, ανοίξουμε μια κουβέντα. Η οποία εύχομαι να εξελιχθεί σε μια ομάδα πρώτων βοηθειών. 

Υ.Γ. 1 Α! Εννοείται πως θέλουμε μαζί και όσες δεν θήλασαν. Και κυρίως θέλουμε να αισθάνονται καλά. Λέω μάλιστα να φτιάξουμε την πρώτη ομάδα για τον θηλασμό που θα αποτελείται και από μητέρες που δεν θήλασαν. Διότι εμείς ξέρουμε καλύτερα ότι το παν δεν είναι ο θηλασμός. Στείλτε μου ιστορίες θηλασμού επιτυχείς ή όχι (ksokou@gmail.com), δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να βοηθήσουμε τις επόμενες. Και αν τώρα θηλάζετε ή αντλείτε γάλα, στείλτε μου τις απορίες σας στη σελίδα του 31εβδομάδες στο facebook. 

Υ.Γ. 2 Στις επόμενες αναρτήσεις, λοιπόν, θα φιλοξενήσω συνεντεύξεις και ιστορίες ανθρώπων φιλικών προς τα πρόωρα βρέφη.

Δεύτερα γενέθλια

1η Ιουνίου 2011. Η ημέρα που ήρθε στο σπίτι.

Πρόσφατα έμαθα ότι είναι η μέρα που γιορτάζουν οι γονείς. Εμείς, πράγματι.

Θυμήθηκα πως την επομένη δεν έπινε γάλα, γιατί δεν είχε δύναμη να ρουφήξει. Επειδή όμως κανείς δεν μας είχε προϊδεάσει για κάτι τέτοιο, βρεθήκαμε να τρέχουμε μέσα στα μεσάνυχτα πίσω στη μονάδα για το ενδεχόμενο μιας νέας μετάγγισης.

Εκείνο το βράδυ παραλίγο να την κρατήσουν ξανά μέσα, διότι ναι μεν δεν είχε αναιμία, είχε όμως αυξημένους δείτκες φλεγμονής.

Τελικά, το μόνο που χρειάστηκε ήταν μια πιπίλα με μεγαλύτερη ροή και ένας νεογνολόγος να αναλάβει την ευθύνη για να την πάρουμε μαζί μας στο σπίτι. Εκεί που λίγο μετά οι δείκτες της φλεγμονής θα έπεφταν.

Σκέφτηκα λοιπόν ότι τα πρόωρα έχουν ατύπως δύο γενέθλια. Τα κανονικά τους κι εκείνα που θα μας θυμίζουν πάντα την ημέρα που ήρθαν στο σπίτι τους.  

Οι καλύτεροι γονείς

Η Λέλα Βαβουράκη, πρόεδρος της οργάνωσης Ηλιτόμηνον – για τη φροντίδα των πρόωρων νεογνών γράφει στο 31 εβδομάδες κάποιες σκέψεις της με αφορμή την 1^η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Γονέων.

Αύριο, Παγκόσμια Ημέρα Γονέων, που το διαδίκτυο θα γεμίσει από φωτογραφίες ευτυχισμένων γονιών που λάμπουν από χαρά ποζάροντας με τα παιδιά τους σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης, θα είναι ελάχιστες -ως καθόλου- οι φωτογραφίες χαρούμενων γονιών με ανάπηρα παιδιά. Κι αυτό, όχι γιατί αυτοί οι γονείς δεν παίρνουν χαρές, και μάλιστα μεγάλες , από τα παιδιά τους, αλλά γιατί εμείς οι υπόλοιποι, γονείς ή όχι, αδιάφορο, έχουμε ήδη αποφασίσει ότι είναι δυστυχείς μέσα στη διαφορετικότητά τους και άρα αποκλεισμένοι από το πρότυπό μας για την οικογενειακή ευτυχία.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «η αναπηρία δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα υγείας. Πρόκειται για ένα σύνθετο φαινόμενο, που αντανακλά την αλληλεπίδραση μεταξύ των χαρακτηριστικών του σώματος ενός ατόμου και τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας στην οποία αυτός ή αυτή ζει. Το να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία απαιτεί παρεμβάσεις για την άρση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών εμποδίων». Ο ορισμός αυτός λέει με άλλα λόγια τα αυτονόητα, ότι π.χ. δεν είναι το ίδιο ανάπηρο ένα τυφλό παιδί στη Σουηδία με ένα τυφλό παιδί στην υποσαχάρια Αφρική, γιατί τα χαρακτηριστικά των κοινωνιών στις οποίες αυτά τα παιδιά ζουν είναι εκ διαμέτρου αντίθετα.

Τα χαρακτηριστικά όμως της κοινωνίας τα διαμορφώνει και ο καθένας από μας, ως μονάδα της. Το πόσο ο καθένας από μας μπορεί να αποδεχθεί την αναπηρία, ως πιθανότητα ή ως πραγματικότητα στη ζωή του και στη ζωή των άλλων,είναι πολύ σημαντικό και για τη διαμόρφωση των πολιτικών αντιμετώπισής της.

Κάθε φορά που πρόκειται να απευθυνθούμε, ως οργάνωση, σε γονείς προώρων για τις επιπλοκές που μπορεί να συνοδεύουν μια πρόωρη γέννηση, ακούμε από παντού «πρόσεξε τι θα πεις, μην τους τρομάξεις, μη φοβηθούν». Να μην πούμε λοιπόν για αριθμούς, να μην ακουστούν λέξεις δυσάρεστες, να μην ενημερωθούμε, γιατί θα φοβηθούμε. Κι ας είναι τα πρόωρα μωρά που εξελίσσονται σε υγιείς ενήλικες πολύ πιο πολλά από εκείνα που οι συνέπειες της πρόωρης γέννησης τα ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. Εμείς θέλουμε να ακούμε μόνο ιστορίες με ευτυχισμένο τέλος, γιατί έτσι ξορκίζουμε το κακό (;).

Πόσο όμως αλληλέγγυους με τους γονείς που δίνουν μάχη ζωής και αξιοπρέπειας για τα παιδιά τους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να μας κάνει αυτή η στάση; Πόσο δυνατούς και συμμέτοχους στις προσπάθειες για την καλύτερη δυνατή φροντίδα στο ξεκίνημα της ζωής κάθε παιδιού; Και τέλος, πόσο ικανούς να προλάβουμε μια ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ζωή της δική μας οικογένειας; Θα μου επιτρέψετε να πω, καθόλου.

Το να φοβόμαστε να μάθουμε δεν είναι τόσο προστατευτικό όσο φαίνεται. Δεν μαθαίνουμε έγκαιρα το πώς να προλάβουμε μια δυσάρεστη εξέλιξη, αν αυτή προλαμβάνεται. Δεν μας παρακινεί να συμμετέχουμε σε ομαδικές κινητοποιήσεις για βελτίωση της κατάστασης, της τωρινής δικής μας αλλά και της μελλοντικής άλλων. Αφηνόμαστε στην τύχη μας κι αν είμαστε στους – πολλούς – τυχερούς που βγήκαν από την περιπέτεια χωρίς απώλειες, ξεχνάμε τους άλλους , τους  «άτυχους». Μακριά από μας και μόνοι τους, τελικά. Εμείς δεν θέλουμε ούτε να σκεφτούμε ότι θα μπορούσε στη θέση τους να είναι οποιοσδήποτε από εμάς.

Εκείνοι όμως είναι καλύτεροι γονείς, από μένα τουλάχιστον, και τα χρόνια που είμαι περισσότερο κοντά τους έμαθα να τους σέβομαι και να τους εκτιμώ βαθύτατα. Αγαπούν και καμαρώνουν τα παιδιά τους, χωρίς να προσδοκούν  από αυτά καμιά εκπλήρωση των δικών τους ανεκπλήρωτων ονείρων. Τα υποστηρίζουν με κάθε τρόπο να γίνουν όσο το δυνατόν ανεξάρτητα για να έχουν μια καλύτερη ζωή, χωρίς να απαιτούν κοινωνική επιβράβευση ως επιτυχημένοι γονείς. Δουλεύουν σε δουλειές με μισθούς που φτάνουν δεν φτάνουν να πληρώσουν τις θεραπείες του μήνα και δεν λένε ποτέ «τι στερήθηκα για σένα». Είναι μαχητές και ανατρέφουν μικρούς, πολύ γενναίους μαχητές, που μας θέλουν δίπλα τους, ισότιμα, όχι σαν φιλάνθρωπους (συγχωρέστε με, αλλά έχω ενστάσεις για τον όρο) αλλά σαν συνάνθρωπους, φίλους και αλληλέγγυους.

Όταν εμείς πάψουμε να πιστεύουμε ότι μόνο το υγιές παιδί μπορεί να σου δώσει χαρά (και για πολλούς από μας, δυστυχώς, στην υγεία συχνά πρέπει να προστεθούν και κάμποσα άριστα σε κάθε είδους σχολική/αθλητική/καλλιτεχνική επίδοση για να είμαστε χαρούμενοι), τότε θα δούμε και τη χαρά αυτών των υπέροχων γονιών. Και οι οικογένειες των προώρων πρέπει να είναι πρώτες σε αυτή την αλλαγή νοοτροπίας. Γιατί με πολλούς από αυτούς τους γονείς μοιράστηκαν την αγωνία στο ξεκίνημα, μοιράστηκαν τις ώρες αναμονής έξω από τις ΜΕΝΝ, μπορεί και να κεράστηκαν καφέδες και σάντουιτς στο κυλικείο, είναι ήδη δικοί τους άνθρωποι κι ας μη μιλάνε πια γι’ αυτούς. Είναι κάποιοι από μας.

Λ. Βαβουράκη

Η ιστορία της Μαρίας: Είμαι μια μαμά δύο μωρών, 25 εβδομάδων

Μετά από πολλά χρόνια προσπαθειών είδαμε στον υπέρηχο 3 καρδούλες να χτυπούν. Ο γιατρός μου μου είπε «Δεν θα σε αφήσω να κρατήσεις και τα τρία μωρά Μαρία,  είναι επικίνδυνο με τον σωματότυπο που έχεις, είσαι πολύ αδύνατη και μικροσκοπική». Εκεί κατάλαβα πως οι μανάδες κάνουν θυσίες για τα παιδιά τους κι εγώ προτού καν πιάσω στα χέρια μου τα παιδιά μου έπρεπε να κάνω τη μεγαλύτερη θυσία, το ένα. Πηγαίνοντας για τη μείωση παρακαλούσα να πέσουμε πάνω σε καμιά πορεία, να χαλάσει το αυτοκίνητο. Τίποτε από αυτά που ευχόμουν δεν έγινε. Τη στιγμή της μείωσης ψέλλισα μέσα μου «Η μαμά θα σε αγαπάει για πάντα. Σ’ αγαπώ».

Είμαι μια μαμά δύο μωρών που ήρθαν στον κόσμο πρόωρα, πολύ πρόωρα, 25 εβδομάδων. Προτού όμως έρθουν, νοσηλευόμουν έναν μήνα, είχε σπάσει ο ένας σάκος και έχανα αμνιακό υγρό. Έναν μήνα στο νοσοκομείο πέρασα εφιαλτικά, τα προγνωστικά δεν ήταν με το μέρος μας. Μεγάλη Τετάρτη ανέβασα πυρετό. Την επόμενη μέρα έβγαλα κάποια εξανθήματα, οι εξετάσεις άρχισαν να δείχνουν λοίμωξη, οι γιατροί όμως δεν μπορούσαν να βρουν το είδος. Μεγάλη Πέμπτη πάλι πυρετός. Μου έκαναν την πρώτη ένεση κορτιζόνης. Ο γιατρός μου λέει: «Μαράκι, μάλλον θα πρέπει να σου πάρω τα μωρά, αν δεν πέσει ο πυρετός». Πανικός μέσα μου. Ο πυρετός έπεσε, τι ανακούφιση! Όλα πήγαιναν πολύ καλά. Μεγάλο Σάββατο είχα και γενέθλια, πέρασε το πρωί ο γιατρός να με δει, απύρετη και ευτυχισμένη, χάιδευα την κοιλιά μου και έλεγα στα μωρά μου: «Τα καταφέραμε κορίτσια!».

Με το Χριστός Ανέστη 40 πυρετός και κατευθείαν στο χειρουργείο. Με ετοίμαζαν οι μαίες, έκλαιγα, έκλαιγα τόσο πολύ που νόμιζα ότι δεν θα κλάψω ποτέ τόσο πολύ στη ζωή μου, πόσο λάθος είχα....

Γέννησα Κυριακή του Πάσχα δύο κοριτσάκια, 700 γρ. και 740 γρ. αντίστοιχα. Δεν κατάλαβα τίποτε από τη γεννά - ολική νάρκωση - κι ήθελα τόσο να ζήσω τη στιγμή που όταν έρχονται στον κόσμο τα παιδιά σου, στα φέρνουν κατευθείαν στην αγκαλιά σου. Προτού μπω στο χειρουργείο, είχα πει στον σύντροφό μου «Ό,τι και να γίνει, εσύ θα μου πεις την αλήθεια».

Το επόμενο πράγμα που θυμάμαι είναι να βλέπω τον σύντροφό μου να μπαίνει στο δωμάτιο με μια μεγάλη ανθοδέσμη και να κλαίει με λυγμούς, πρώτη φορά έβλεπα άνθρωπο να κλαίει έτσι. Τον ρωτούσα, ζουν τα παιδιά μας; Ζουν; Δεν μπορούσε να μου απαντήσει. Έκλαιγε, έκλαιγα κι εγώ. «Ζουν» μου λέει «αλλά ζεις και εσύ, γι’ αυτό κλαίω, δεν έχασα καμιά σας!». Έκανε λάθος όμως....

Για να μην μακρηγορώ, περάσαμε 4 μήνες στην εντατική μονάδα να παλεύουμε μαζί με τα παιδιά μας. Αυτές οι ατελείωτες ώρες στα έξω σκαλιά του νοσοκομείου, οι αϋπνίες, η ανυπομονησία να έρθει η στιγμή του επισκεπτηρίου να τα αντικρίσουμε, η στιγμή που χαϊδέψαμε πρώτη φορά τις δύο λεπτεπίλεπτες κουκλίτσες μας… Η μία χρειάστηκε να κάνει κάποια χειρουργεία. Κάθε χειρουργείο, ένας θάνατος για εμάς. Δεν είχα νιώσει ποτέ την καρδιά μου να πονάει τόσο. Κι όμως, πάλι έκανα λάθος.

Οι μήνες περνούσαν. Τη μία μέρα ήταν καλά τα μωρά μας, την άλλη όχι, δεν είχε τέλος αυτός ο Γολγοθάς. Μια μέρα πάω στη μονάδα, περίμενα στην ουρά και με κοίταζαν οι άλλοι γονείς χαμογελώντας: «Σήμερα θα μπεις εσύ πρώτη, το δικαιούσαι». Τι εννοούσαν; Μπήκα σχεδόν τρέχοντας. Το ένα μου παιδί είχε βγει από την εντατική και είχε μπει κατευθείαν στα κουνάκια. Την πήραμε για πρώτη φορά αγκαλιά μετά από 4 μήνες! Τα συναισθήματα όλοι όσοι το έχετε ζήσει, τα ξέρετε. Μετά από λίγα λεπτά και παρατύπως μας φέρνουν και το άλλο μας μωρό αγκαλιά. Τι ευτυχία, Θεέ μου! Έχουμε τα κορίτσια μας αγκαλιά. Εκείνη τη στιγμή ο σύντροφός μου έβγαλε το κινητό και τράβηξε ένα βίντεο με τους 4 μας. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που βρεθήκαμε αγκαλιασμένοι όλοι μαζί.

Την επόμενη μέρα, το μωρό που ήταν στα κουνάκια, ξαναμπήκε εσπευσμένα στην εντατική. Νεκρωτική εντεροκολίτιδα. Οι ελπίδες μηδαμινές. Όμως μέσα σε λίγες ώρες η μικρή μας μαχήτρια ανταποκρίθηκε στα φάρμακα. Οι γιατροί είχαν μείνει με το στόμα ανοιχτό. Την επόμενη ημέρα, την ίδια ώρα, και η άλλη μας μικρή νεκρωτική εντεροκολίτιδα. Δεν ανταποκρίθηκε στα φάρμακα. Μέσα σε μία ημέρα έκανε 4 χειρουργεία. Αυτή η μέρα δεν είχε 24 ώρες, πρέπει να είχε πάνω από 1.000. Δεν περνούσε με τίποτε. Κάποια στιγμή εξαντλημένοι στα σκαλιά έξω, ξημέρωμα, ακούμε το κινητό να χτυπάει: «Ανεβείτε στη μονάδα». «Λυπόμαστε, κάναμε ό,τι μπορέσαμε...». Και όντως το είχαν κάνει.

Πόσο σκληρό για μια νέα μαμά να βλέπει τα παιδιά της τόσους μήνες στη μονάδα, με σωληνάκια, με, με…. Πόσο σκληρό για μια μαμά να βλέπει τα μωρά της δίπλα δίπλα, το ένα ζωντανό και το άλλο νεκρό. Οι γιατροί και οι μαίες καταπληκτικοί άνθρωποι, μας στάθηκαν σαν να ήταν οι γονείς μας εκείνη τη δύσκολη ώρα, την ώρα που αποχαιρετούσαμε το ένα μας παιδί.

Πόσο σκληρό να έχεις χάσει το ένα σου παιδί, ένα παιδί που το γνώρισες, που το πήρες αγκαλιά, που το έζησες μέρα με τη μέρα να μεγαλώνει, πόσο σκληρό να μην μπορέσεις να το πενθήσεις όπως νιώθεις, γιατί το άλλο σου παιδί είναι στην εντατική και παλεύει να κρατηθεί στη ζωή. Όλοι μου έλεγαν: «Πρέπει να φανείς δυνατή, έχεις ακόμα ένα παιδί».

Πέρασαν οι μέρες και ευτυχώς αυτή τη φορά τα προγνωστικά ήταν με το μέρος μας. Μετά από τόσους μήνες πήραμε τη μικρή μας στο σπίτι. Μεγάλη ευτυχία και μεγάλη δυστυχία μαζί. Να μην το ζήσει ποτέ άνθρωπος, να είναι τόσο ευτυχισμένος και τόσο δυστυχισμένος ταυτόχρονα. Να πρέπει να αλλάξεις όλα τα όνειρα που έκανες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δύο κοριτσάκια να τρέχουν και να παίζουν μέσα στο σπίτι.

Τώρα κάνω όνειρα μόνο για ένα παιδί, αλλά όποιος με ρωτάει πόσα παιδιά έχω, λέω δύο, το ένα στη ζωή, ενώ από μέσα μου λέω: τρία παιδιά είχα, έχασα τα δύο και έμεινα με ένα, ένα αλλά με την ενέργεια και την εξυπνάδα και των τριών παιδιών μου.

Mαρία

Στείλτε μου μια αγκαλιά

Τρου στόρι Νο1 Βρέθηκα πρόσφατα αντιμέτωπη με μια αγχογόνο κατάσταση. Όχι του τύπου ΜΕΝΝ (που κατασπαράσσει βασανιστικά κάθε σου κύτταρο και μετά πρέπει να τα επαναφέρεις από την αρχή στη ζωή ένα ένα), αλλά του τύπου ετοιμάζομαι να μιλήσω σε στίφη κόσμου, να παίξω στην Επίδαυρο, να κερδίσω όλες ανεξαιρέτως τις εντυπώσεις και να χειροκροτηθώ απαραιτήτως και από τις πέτρες. Αυτό που νιώθεις ότι και τα πατώματα ακούνε την καρδιά σου, η οποία ετοιμάζεται να βγει ρωμαλέα στον έξω κόσμο. Χαζό και αδιάφορο, πλην συμβαίνει. Έκανα τότε ένα πείραμα: Σκέφτηκα την κόρη μου στην αγκαλιά μου. Έτσι όπως ξυπνάει το πρωί, παραμερίζοντας τα τσουλούφια της και έχοντας στο στόμα μια κουβέντα από τα όνειρά της. Να τυλίγεται με πόδια και χέρια επάνω μου και να ακουμπάει ολοκληρωτικά στο σώμα μου. Φίλησα τα μαλλιά της, μύρισα το δέρμα της, έβαλα τα δάχτυλά μου στα ζουμερά μπούτια της και σε λίγα δευτερόλεπτα η καρδιά μου κατέβασε ένταση. Σχεδόν μαγική η επίδραση της φανταστικής αγκαλιάς της. Πόσω μάλλον της πραγματικής. Δοκιμάστε το.

Τρου στόρι Νο 2 Πριν από λίγα χρόνια, στην Αυστραλία, δύο αδέλφια ήρθαν στη ζωή. Πρόωρα. Στις 27 εβδομάδες. Το ένα δεν τα κατάφερε και κατέληξε. Η μητέρα τους ζήτησε να κρατήσει το νεκρό μωρό στην αγκαλιά της. Για να του ψιθυρίσει πόσο το αγαπάει, πόσο θα λείψει στην αδελφή του και πώς πάντα θα είναι μαζί ενωμένοι, σαν ομάδα. Μετά από 2 ώρες, η καρδιά του βρέφους άρχισε να χτυπά. Το παιδί αυτό σήμερα κοντεύει τα 4. Κάποιοι φίλοι σκέφτηκαν ότι θα με ενδιέφερε η ιστορία και μου την έστειλαν. Εγώ σκέφτηκα ότι μπορεί να ενδιαφέρει εσάς, όλους (δείτε το βίντεο εδώ). 

Πριν από έναν χρόνο έγραψα ένα κείμενο για τη δύναμη της θεραπευτικής αγκαλιάς Καγκουρό. Γιατί στις 15 Μαΐου είναι η Παγκόσμια Ημέρα της. Και όλο αυτό το διάστημα τα πράγματα στον τόπο μας παραμένουν τα ίδια: ένα μαιευτήριο την προσφέρει μόνο σε μη διασωληνωμένα μωρά (η Φίλια το έζησε) κι ένα άλλο διαθέτει τον εξοπλισμό, αλλά δεν την εφαρμόζει ποτέ (δεν γνωρίζω όλα τα ιδρύματα σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας, γι’ αυτό σας παρακαλώ, διορθώστε με αν κάνω λάθος). Θέλω να κάνω λάθος. Και πολύ λυπάμαι που φέτος δεν μπόρεσα να κάνω όσα σχεδίαζα γι’ αυτήν την ημέρα. Αλλά νομίζω πως θα έχω την ευκαιρία και αργότερα. Προς το παρόν μοιράζομαι μαζί σας μια φωτογραφία από τα παλιά. Με εκείνη μωρό δύο μηνών – στην πραγματικότητα ελάχιστων ημερών – στην αγκαλιά μου. Και μόνο τώρα που την κοιτάζω προσεκτικά - από τον τρόπο που με κρατάει και γέρνει παραδομένη επάνω μου - συνειδητοποιώ πως η κόρη μου ήξερε καλά ποια ήταν η μαμά της. Σίγουρα το ήξερε. Σε όλες εσάς που ενδεχομένως αμφιβάλλετε αν τα μωρά σας, σας γνωρίζουν, επειδή δεν μπορέσατε να τα κρατήσετε τις πρώτες μέρες της ζωής τους, αλλά τα έχετε μόλις πάρει στο σπίτι, έχω να πω το εξής: δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, εκείνα σας ξέρουν. Και καλώ όλες και όλους, με μικρά ή μεγάλα παιδιά, ανεξαρτήτως προωρότητας, να μοιραστούν μια φωτογραφία αγκαλιάς μαζί τους. Η καλύτερη - εικαστικά μιλώντας - θα κριθεί από τα likes. Διότι όλοι ξέρουμε πως δεν υπάρχει καλύτερη αγκαλιά για τον καθένα από αυτήν που κάνει με το δικό του παιδί. Και δεν είναι ποτέ αργά να προσφέρουμε στον εαυτό μας τη θεραπευτική της δύναμη.

Φωτογραφίες είτε απευθείας στο facebook, είτε στο mail ksokou@gmail.com. Θα χρειαστούν και τα ονόματα (όχι τα επίθετα). 

Το (τέταρτο) δώρο μου

Τον πρώτο χρόνο το δώρο μου ήταν το ότι κατάφερε να αναπνεύσει μόνη της. Τον δεύτερο ότι μπουσούλησε. Τον τρίτο ότι άρχισε να αδειάζει από το κουβαδάκι της, λίγη λίγη χαρά, στη λίμνη της θλίψης μου. Τον τέταρτο ένα ταξίδι. Μαμά μόνη, μακριά από όλα και από όλους - ακόμη και από το σπλάχνο της - για μία μέρα. Τίποτε καλύτερο. 

Χωρίς αυτήν δεν θα 'βγαινα στον δρόμο. Ούτε για τη Θεσσαλονίκη, ούτε για αυτό που λέμε ''προορισμό''. Να φτιάχνω βαλίτσες με λέξεις και να συναντάω κόσμο με κοινά στα μάτια. Χωρίς αυτήν δεν θα έβλεπα. Τον ήλιο να βγαίνει μετά τη συντέλεια και τη ζωή να γεννιέται μετά τον κατακλυσμό, ακόμη κι αν δεν έχεις προλάβει να μαζέψεις τίποτε στην κιβωτό σου. Χωρίς εκείνη δεν θα αντίκρυζα το αληθινό χρώμα της μητρότητας, όχι ροζ, αλλά μοβ και πράσινο (σαν τις μελανιές) κι άλλοτε κόκκινο και μερικές φορές άσπρο. Δεν θα πίστευα. Θα με αφορούσαν τα σχόλια των άλλων. Θα στενοχωριόμουν πολύ αν με υποβίβαζαν στη δουλειά. Θα είχα δεδομένα.

Κι ύστερα, χωρίς τις δικές της 31 εβδομάδες, δεν θα υπήρχαν οι δικές μου. Δεν θα είχα γνωρίσει την Έλλη, τη Χριστιάνα, τον Πάτροκλο, τη Φίλια, τη Μαρία, τη Μερσίνη, τη Λέλα, την Αγγελική, την Αγάθη, τη Ρεγγίνα, τη Μίνα, τη Χαρά, τη Σοφία, τη Χρύσα, την Κατερίνα, τις μητέρες που ''ξέρουν'' και όλες τις άλλες που καταλαβαίνουν, μοιράζονται, βοηθούν. Εκείνες που παλεύουν με αγρίμια, με τους δικούς τους θεούς, με τον ίδιο τους τον εαυτό. Όλους και όλες που λένε καθημερινά ''χρόνια πολλά'' σε μαμάδες και μπαμπάδες με το έργο ή το παράδειγμά τους. Θα βρισκόμουν πιθανότατα αποστειρωμένη και προστατευμένη πίσω από τα πλαστικά τζάμια ενός γραφείου, να θεωρώ κίνηση τη μονοτονία που σου προσφέρει μια περιστρεφόμενη - ανατομική δήθεν - καρέκλα με ροδάκια. Να νομίζω δημιουργία τις όποιες 700, 1000 ή 150 κατά παραγγελία λέξεις και να αναρωτιέμαι τι κάνω λάθος, περιαυτολογώντας.

Μπορεί και να μου χάλαγε ακόμη τη διάθεση ο καιρός, τα 2 παραπάνω κιλά, τα παιδιά που με σπρώχνουν παίζοντας και φωνάζοντας τριγύρω μου, η δυνατή μουσική και οι ηχηρές παρουσίες που βροντούν τα τακούνια τους και αντιμετωπίζουν φωναχτά το δίλημμα του placement ενός τατουάζ. Γιατί χωρίς αυτήν δεν θα έβλεπα μπροστά μου την όμορφη, γκρι θάλασσα των Βαλκανίων ένα ηλιόλουστο απόγευμα στη Θεσσαλονίκη, ξέροντας ότι μόνο αν βουτήξω μέσα και κολυμπήσω πολύ, ίσως και κάπου να φτάσω και νιώθωντας για λίγα λεπτά - όσο διαρκούν αυτές οι στιγμές που βρίσκεσαι σε απόσταση αναπνοής από αυτό που ονομάζεις νόημα - ευτυχής που γέννησα στις 31 εβδομάδες.

Η ιστορία της Κωνσταντίνας: Έκανα τη χαρούμενη αγελάδα

Το να γεννάς πρόωρα και να μένεις στο ίδιο δωμάτιο με μητέρες που έχουν τα μωρά τους στην αγκαλιά είναι στην καλύτερη περίπτωση απερίσκεπτο και βλακώδες μαζί και στη χειρότερη εγκληματικό. Για τη μητέρα αυτής εδώ της ιστορίας, την πιο αισιόδοξη και χαρούμενη πρόωρα μαμά που έχω συναντήσει, ήταν το μοναδικό ίσως τραυματικό γεγονός από την προωρότητα των δίδυμων μωρών της που γεννήθηκαν στις 29 εβδομάδες κύησης. Τις ημέρες που πέρασαν, τα δύο αυτά θέματα, η διαμονή των μητέρων με τελειόμηνα και των μητέρων με πρόωρα στο ίδιο δωμάτιο, όσο και τα θετικά συναισθήματα στη ΜΕΝΝ, με απασχόλησαν πολύ, χάρη στη Χαρά. Η Χαρά μου ζήτησε να βοηθήσουμε μια φίλη της που γεννούσε πρόωρα. Σκέφτηκα να ζητήσουμε από το μαιευτήριο να την βάλουν σε άλλο δωμάτιο μαζί με αντίστοιχες «περιπτώσεις». Το έκαναν. Τους ευχαριστώ πολύ. Μαζί και όλους όσοι μεσολάβησαν. Μου ζήτησε επίσης, στη συνάντηση «Πρόωρα γονείς» με τη Χριστιάνα Γερμανού, να σκεφτώ τις όμορφες στιγμές που έζησα στη μονάδα και να τις γράψω. Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να εντοπίσω κάποια άλλη εκτός από αυτή που είδα την κόρη μου να αναπνέει μόνη. Ήταν μάλιστα η γιορτή της μητέρας. Συνεχίζω όμως να το δουλεύω. Συνεχίζω επίσης να δουλεύω τη διεκδίκηση των ξεχωριστών δωματίων, όχι μόνη, αλλά σε συνεργασία με έναν οργανισμό που μπορεί να βοηθήσει (ανακοινώσεις προσεχώς). Ελπίζω να καταφέρω και τα δύο. Μέχρι τότε περιμένω τους Βόρειους στη συνάντηση με την Έλλη Γιαννοπούλου, το Σάββατο 10 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη. Μέχρι τότε απολαύστε την αισιόδοξη πλευρά της προωρότητας, διαβάζοντας την ιστορία της Κωνσταντίνας.


«Συγχαρητήρια, είστε έγκυος». Γιούπι! «Συγχαρητήρια, έχετε και δίδυμα». Τρόμος. Εκείνη τη στιγμή πραγματικά τρόμαξα χωρίς καν να φαντάζομαι τους λόγους. Και το υπέροχο ταξίδι μας ξεκίνησε! Μερικές μέρες με μικρές αιμορραγίες, μερικές μέρες μια χαρά. Μέχρι που μπήκα στον πέμπτο, και ο γιατρός μου είπε τέλος οι μαγκιές και τάβλα. Και ενώ ήμουν πολύ επιμελής και περίμενα υπομονετικά, ξάφνου ένα ωραίο βράδυ που έκλεινα την 29η εβδομάδα, μια μικρή τρυπίτσα άνοιξε στον σάκο της μπέμπας που βιαζόταν να βγει. Σε δύο μέρες γέννησα δύο μαύρα «γατάκια», 1.100 γρ. τον γιο μου και 1.290 γρ. την κόρη μου. Το μόνο που ρώτησα τη μαία, που μου κρατούσε το χέρι και χαμογελούσε, είναι εάν αναπνέουν.

Την πρώτη μέρα ήρθαν κάποιοι συγγενείς να με συγχαρούν. Κάποιοι σχολίασαν αυτό το γεγονός αρνητικά. «Τι θέλουν αυτοί εδώ, δεν καταλαβαίνουν;». Εγώ δεν καταλάβαινα γιατί στενοχωριόντουσαν οι υπόλοιποι και χάρηκα με τους επισκέπτες. Όλοι μου έδιναν κουράγιο και εγώ το αποδεχόμουν με χαμόγελα.

Έφερναν τα μωρά των διπλανών μαμάδων και τα χάζευα. Εντάξει, ένα μικρό τσίμπημα ζήλιας το ένιωθα. Εγώ βέβαια ήμουν στον κόσμο μου και δεν με πείραζε. Πιστεύω βέβαια ότι αυτό είναι βασικό αίτημα που πρέπει να έχουν οι μαμάδες με πρόωρα στην Ελλάδα. Δηλαδή να είναι σε ειδικά δωμάτια για να δίνουν και κουράγιο η μία στην άλλη , βρε αδερφέ.

Δεν ξέρω εάν αυτό είναι που λένε σχιζοφρένεια, δεν ξέρω εάν έφταιγαν οι ορμόνες, αλλά από εκεί και πέρα είχα μονίμως ένα ηλίθιο χαμόγελο. Το χαμόγελο έφευγε μόνο λίγα δευτερόλεπτα μπροστά στους γιατρούς της εντατικής μέχρι να ακούσω ότι «και σήμερα δεν εμφανίσαμε εγκεφαλική αιμορραγία και πήραμε και 10 γραμμάρια». Μου έφτανε να βλέπω τον κούκλο μου να χαμογελά. Ένα κιλό χαμόγελο μου φαινόταν μέσα από το κουτάκι του.

Ειλικρινά σας μιλάω, μάλλον δεν ήταν φυσιολογική τόση χαρά χωρίς ίχνος στενοχώριας, μόνο μικρές καθημερινές αγωνίες να βγάζουμε την ημέρα καθαρή. Κατόπιν πήγαινα στο σπίτι, έβαζα ξυπνητήρι κάθε 3ωρο και έκανα τη χαρούμενη αγελάδα. (Γερή καβάτζα για τα ζουζουνάκια μου που έπιναν το δικό μου γάλα μέχρι 6 μηνών.) Και ζούσα για να βγάζω γάλα και να είμαι εκεί όταν ξεκίναγε το επισκεπτήριο να τα καμαρώνω, να διακρίνω τα ασυναίσθητα χαμογελάκια τους.

Ένιωθα υπέροχα και οι άλλοι ήθελαν να με στείλουν στον ψυχίατρο επειδή δεν χτυπιόμουν στα πατώματα. Έμειναν και τα δύο 30 ημέρες στη εντατική και άλλον έναν μήνα στις άλλες δύο μονάδες με όλα τα σκηνικά που συνεπάγεται η παραμονή αυτή (λοιμώξεις, διασωληνώσεις κ.λπ). Η πρώτη αγκαλιά ήταν μαγική, 1.900 γρ. ο γιος μου και τράβαγε το βυζί έστω για 3 λεπτά με θαυμαστή λαχτάρα. Η κοράκλα μου, λίγο γκρινιάρα (γυναίκα γαρ) αλλά τόσο όμορφη,  κούρνιαζε στην αγκαλιά μου. Μια αγκαλιά που ήταν ορφανή για σχεδόν 1μιση μήνα, αλλά τελικά γέμισε τόσο γρήγορα που δεν θυμάμαι καν πότε ήταν άδεια.

Ναι, εντάξει μπορεί η συμπεριφορά μου να είχε δείγματα σχιζοφρένειας αλλά πείτε μου: τι όφειλε να κλαίω από το πρωί μέχρι το βράδυ, τι όφειλε να βλέπω τα άλλα μωράκια που τράβαγαν τα ίδια με εμάς και να μην χαμογελώ στις μαμάδες τους, τι όφειλε να ασχολούμαι με πράγματα για τα οποία δεν μπορούσα να κάνω κάτι, τι όφειλε να μην είμαι σίγουρη ότι όλα θα πάνε καλά; Το μόνο που μπορούσα να κάνω είναι να μεταδίδω τη χαρά και την αγάπη μου στα μωρά μου και στους γύρω με μοναδικό σκοπό να τα πάρω σπίτι γερά και γελαστά. Μόνο αυτό είχα στο μυαλό μου. Την στιγμή που θα τα πάρω αγκαλιά και θα είναι γερά και χαμογελαστά. Όπως και έγινε.

Η έλευση των μωρών μου με έκανε τόσο ευτυχισμένη που δεν μου άφησα κανένα περιθώριο για στενοχώριες. Πιστεύω ότι οι μαμάδες με πρόωρα πρέπει να πιέζουν τον εαυτό τους, όχι να εκφράσουν τη βαθιά αγωνία τους και λύπη, αλλά να μεγεθύνουν τη μηδαμινή χαρά ότι έγιναν μανούλες έστω και με αυτές τις συνθήκες και ότι είναι σίγουρο ότι θα έρθει η στιγμή της αγκαλιάς, του γέλιου, των ατελείωτων φιλιών και ενός συναισθήματος που γεννιέται κάθε φορά που μια γλυκιά, αγγελική φωνούλα (πόσο μάλλον δύο) φωνάζει «μαμά».

Είμαστε πλέον 18 μηνών, έχουμε περάσει ένα κάρο ιώσεις (δεδομένου ότι πάμε και σταθμό από 1 έτους) αλλά ευτυχώς δεν έχουμε νοσηλευτεί ξανά. Γελάμε συνέχεια και είμαστε πολύ κοινωνικά, μας αρέσει το τραγούδι, ο χορός και φυσικά η άτα.

Με την ευκαιρία να ευχαριστήσω τον γυναικολόγο μου και τη Μαρία και όλους τους γιατρούς και νοσοκόμες που είναι στις απανταχού μονάδες των πρόωρων, γιατί πιστεύω ότι είναι θαυματοποιοί. Και να αφιερώσω το παρόν στις φίλες Δήμητρα και Βίκυ, στην Ιωάννα και στην κυρία Αναστασία που θα θυμάμαι πάντα με αγάπη και τη Βιβή που είχαμε παράλληλες ιστορίες. Αλλά και σε όλες τις μανούλες που στενοχωριούνται. Τους προτείνω να οπλιστούν με δύναμη και κάτι που προσωπικά θα βαφτίσω σχιζοφρενική χαρά για το καλό των μωρών τους και των ίδιων. Γιούπι λέμε!

Κωνσταντίνα

Υ.Γ. Δεν θέλω να μειώσω τα συναισθήματα και τις αγωνίες καμιάς μητέρας. Απλώς περιγράφω τη δική μου ιστορία και προσπαθώ να δώσω λίγη χαρά και μια διαφορετική οπτική. 


Συνεχίστε να στέλνετε τις ιστορίες σας στο ksokou@gmail.com με τίτλο: Η ιστορία μου. Παρακαλώ, μην ξεχνάτε να με ενημερώσετε αν θέλετε να δημοσιευτεί επώνυμα ή ανώνυμα και μην αναφέρεστε σε ονόματα γιατρών και νοσοκομείων. Η στήλη με τις ιστορίες εγκαινιάστηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας στις 17 Νοεμβρίου 2013, αλλά παραμένει ενεργή για να μοιραστούμε όσα ζήσαμε και ζούμε. 

Η ιστορία της Μίνας: Ο μικρός μου πρίγκιπας

Είχα συνηθίσει πάντα να στηρίζω τους άλλους, πάντα να τους γεμίζω κουράγιο και να τους δίνω ελπίδα, πάντα να τους λέω ότι όλα θα πάνε καλά. Είμαι ψυχολόγος, βοηθάω τα παιδιά και συμβουλεύω τους γονείς. Μόνο τον εαυτό μου δεν κατάφερα να στηρίξω όταν όλα συνέβησαν βίαια, όταν μου τραβήξανε το χαλί κάτω από τα πόδια.

Πιθανή ημερομηνία τοκετού: 14 Αυγούστου 2012. Τελευταία μέρα στη δουλειά: Παρασκευή, 15 Ιουνίου. Παιδιά, γονείς, συνάδελφοι, με μπαλόνια, δώρα και γλυκά με αποχαιρετούν προσωρινά και μου εύχονται να ξεκουραστώ μέχρι τότε. Η ευτυχία μου απερίγραπτη, τα σχέδια μου πολλά, θα πάω λέω καμιά βδομαδούλα στη μάνα μου, στο εξοχικό και μετά θα γυρίσω να ετοιμάσω το δωμάτιο του μικρού μου πρίγκιπα και να ψωνίσω τα σχετικά για το μαιευτήριο (η κούνια και το καρότσι δεν είχαν φτάσει ακόμα). Μετά από ένα Σαββατοκύριακο που τρελάθηκα στις δουλειές (ακόμα κατηγορώ τον εαυτό μου για αυτό), έρχεται η Δευτέρα. Και συγκεκριμένα το βράδυ της Δευτέρας όπου μια παράξενη διάρροια, κάνει την εμφάνισή της. Δεν ανησυχούμε παρά μόνο όταν αρχίζω να πονάω κιόλας. Παίρνω τη γιατρό μου 3 τη νύχτα - φανταστείτε, ντρεπόμουν κιόλας για την ώρα - και μου λέει: «γαστρεντερίτιδα, πάρε Βuskopan και Imodium». Τρέχει ο  άντρας μου να βρει εφημερεύον φαρμακείο κι εγώ μένω πίσω και πονάω. Φυσικά τα φάρμακα τα πήρα τζάμπα, συνέχισα να πονάω με μεγαλύτερη ένταση (συσπάσεις τις λέει ο κόσμος...).

Όταν πια είδα και λίγο αίμα τρέξαμε στο μαιευτήριο. Γένναγα. Φυσικά με πήραν με καροτσάκι και φυσικά κανείς δεν μου εξηγούσε. Η αιμορραγία αυξανόταν και οι ερωτήσεις βροχή από τους γιατρούς. Το παιδί είναι μια χαρά μου λένε, δεν βλέπουμε τίποτα, δεν καταλαβαίνουμε. Η γιατρός μου στο μεταξύ καθ' οδόν. Μία που το είπαν και μία που άρχισαν όλοι μαζί να ουρλιάζουν πάνω από το κεφάλι μου «πέφτουν οι παλμοί, πέφτουν οι παλμοί». Το φορείο φεύγει σφαίρα για χειρουργείο και μια μαία μου εύχεται «καλή τύχη». Να μην καταλαβαίνω τίποτα αλλά εκείνες τις στιγμές δεν θα τις ξεχάσω ποτέ. Ολική αναισθησία, δεν είχαμε χρόνο για επισκληρίδιο. Επόμενη εικόνα: η γιατρός να μου χαμογελάει και να μου λέει: «να σου ζήσει, 1900 γρ. Είναι μια χαρά».

Εγώ ναρκωμένη καθώς ήμουν χαμογέλασα. Δεν είχα καταλάβει τίποτα. Ανέβηκα στο δωμάτιο και βρήκα τον άντρα μου να με περιμένει και συγκινημένος να μου λέει ότι είναι κούκλος. Το ίδιο απόγευμα κατέβηκα να τον δω. Κανένα συναίσθημα, παράξενο. Πάω για ενημέρωση. «Του βάλαμε λίγο οξυγόνο, στείλαμε κάποιες εξετάσεις και τον πλακούντα για ανάλυση». Κανένα συναίσθημα, παράξενο. Τις επόμενες μέρες παρέλασαν από το μαιευτήριο συγγενείς και φίλοι και βρέθηκα να τους παρηγορώ ότι όλα θα πάνε και να γελάω στους διαδρόμους. Να σημειώσω ότι με είχαν βάλει σε δωμάτιο με λεχώνες τελειόμηνων μωρών που τα φέρνανε μέρα νύχτα. Κανένα συναίσθημα. Έλα μωρέ, σιγά, σε λίγες μέρες θα τον πάρω κι εγώ. Η αλήθεια είναι ότι ο μικρούλης πήγαινε πολύ καλά. Σύντομα του βγάλανε το οξυγόνο, ξεπέρασε τον ίκτερο και σιτιζόταν από νωρίς με δικό μου γάλα. 

Ήρθε η μέρα που γυρίσαμε σπίτι, χωρίς φυσικά τον μικρούλη, σε ένα σπίτι απροετοίμαστο. Και τότε άρχισε ο γολγοθάς μου. Έπρεπε να βγάζω γάλα, πολύ γάλα, κάθε τρεις ώρες γάλα. Το έκανα ευλαβικά. Πήγαινα στα επισκεπτήρια, αποστειρωνόμουν, έβαζα κι αυτή την απαίσια πράσινη στολή και ξεκινούσε το μαρτύριο: αν πήρε βάρος, πόσο πήρε, πότε θα βγούμε και κάπου εκεί ξεναρκώθηκα.. Έκλαιγα και δεν άντεχα άλλο τη μονάδα.

Έπειτα από 23 μέρες, τον πήραμε σπίτι στα 2240 γρ. Ευτυχώς το παιδί δεν αρρώστησε ποτέ και ψυχοκινητικά είναι όπως πρέπει. Δυστυχώς, εγώ δεν το έχω ξεπεράσει. Νιώθω ότι δεν με καταλαβαίνει κανείς, ούτε ο ίδιος μου ο άντρας: «τι τα σκέφτεσαι; το παιδί είναι μια χαρά». Εγώ όμως κλαίω όταν διαβάζω ιστορίες σαν τη δική μου, ζηλεύω όταν πηγαίνω στα μαιευτήρια και βλέπω να γίνονται όλα φυσιολογικά χωρίς αγωνία και πόνο και τρέμω στην ιδέα μην το ξαναπάθω σε επόμενη εγκυμοσύνη. Το βασικότερο; Δεν έχω συνδέσει με τίποτα όμορφο τον ερχομό του μικρού μου. Ούτε θέλω να θυμάμαι εκείνες τις στιγμές. Και με ολική νάρκωση κιόλας ούτε που κατάλαβα ότι έγινα μάνα.

Στις 3 Μαΐου θα είμαι εκεί. Δυστυχώς δεν κατάφερα να παρευρεθώ στην προηγούμενη συνάντηση, αλλά ήξερα ότι κάτι θα οργανωθεί πάλι και θα έχω την ευκαιρία να μιλήσω με ανθρώπους που ξέρουν τι σημαίνει προωρότητα.


Μίνα Μπρόικου

Πρόωρα γονείς (δε σίκουελ)

Στις Ψηφιακές Γειτονιές, μας ρώτησε ένας ομιλητής – ο Κώστας Βογιατζής νομίζω – πόσοι από εμάς ήταν έτοιμοι να γίνουν γονείς. Σήκωσα το χεράκι μου όλο σιγουριά, μαζί με ελάχιστες άλλες. Φυσικά και ήμουν έτοιμη. Το ήθελα πολύ. Είχα κάνει εικόνα όλες τις πρώτες στιγμές με το μωρό. Το περίμενα καιρό. Είχα καταλήξει στο ότι τίποτε δεν έχει τόση σημασία όση το να δίνεις ζωή σε έναν άνθρωπο και να τον μεγαλώνεις. Τίποτε δεν θα μπορούσε να προσφέρει μεγαλύτερη χαρά. Τίποτε δεν θα ήταν πιο δύσκολο και μεγαλειώδες μαζί. Ήμουν πανέτοιμη.

Πανέτοιμη για τα πάντα εκτός από αυτό που μου συνέβη. Αλλά έτσι γίνεται συνήθως. Και γι’ αυτό ποτέ δεν είμαστε έτοιμοι για αυτό που μας συμβαίνει τελικά. Βέβαια το να περιμένεις την απόλυτη χαρά και να ζεις την απόλυτη αγωνία, ίσως είναι λίγο πιο ζόρικο από άλλες αναπάντεχες καταστάσεις. Γι’ αυτό και πάντα θα ζητάω ψυχολογική υποστήριξη για τους γονείς που έζησαν την προωρότητα.

Αλλά επειδή το να ζητάς δεν πετυχαίνει απαραιτήτως, αποφάσισα να κάνω μόνη μου έστω και λίγα από αυτά που ονειρεύομαι. Να κάνω την αρχή, ελπίζοντας ότι θα βρεθεί κάποιος που θέλει να συμπορευτεί, να το συνεχίσει και κυρίως να το κάνει καλύτερα. Γι’ αυτό, μετά την πρώτη ομαδική συνάντηση για Πρόωρα Γονείς, με τον Πάτροκλο Παπαδάκη (εντυπώσεις εδώ), λέω να περάσουμε στη δεύτερη, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αυτή τη φορά. Μαζί μας θα είναι η Χριστιάνα Γερμανού και η Έλλη Γιαννοπούλου, ψυχολόγοι με εμπειρία σε θέματα μητρότητας και οι δύο, τις οποίες θα σας συστήσω εν τάχει.

Η Χριστιάνα είναι η χαρά της ζωής. Το ακριβώς αντίθετο από αυτό που λέμε «τοξικός άνθρωπος». Στο γραφείο της, στον Παράδεισο Αμαρουσίου, στο οποίο θα μας υποδεχτεί στις 3 Μαΐου, βλέπει μεμονωμένα άτομα, ζευγάρια και ομάδες, ενώ τον τελευταίο καιρό – καθότι μαμά και η ίδια – διοργανώνει σεμινάρια για γονείς. Το σημαντικότερο όμως κατά τη γνώμη μου είναι ότι έχει δουλέψει σε μεγάλη μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, στηρίζοντας γυναίκες και ζευγάρια που βιώνουν την ψυχοφθόρα διαδικασία της εξωσωματικής. Η Έλλη προσφέρθηκε μόνη της, χωρίς να γνωριζόμαστε καν, στέλνοντάς μου διαδικτυακό μήνυμα. Έχει εξειδίκευση στην ψυχολογία παιδιών και εφήβων με αναπτυξιακές διαταραχές και – το κυριότερο – έχει δουλέψει πολύ με γονείς των οποίων τα παιδιά αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Εδώ και 10 χρόνια είναι επιστημονική συνεργάτις της 3^ης Παιδιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ. και θα μας περιμένει στο γραφείο της στη Θεσσαλονίκη στις 10 Μαΐου.

Εγώ πάλι περιμένω τις συμμετοχές σας είτε εδώ στο μπλογκ, είτε σε προσωπικό μήνυμα στη σελίδα του 31ebdomades στο facebook, είτε στο μέιλ μου ksokou@gmail.com. Σας θυμίζω ότι η συμμετοχή είναι εντελώς δωρεάν και ότι η πρόσκληση είναι ανοιχτή σε όλους τους γονείς που έζησαν ή ζουν τώρα την εμπειρία της προωρότητας. Αν θέλουν να έρθουν και κάποιοι συγγενείς για να κατανοήσουν τι συμβαίνει στους γονείς και πώς μπορούν να βοηθήσουν, είναι ευπρόσδεκτοι.

Αλλά όσο θα περιμένω επιτρέψτε μου να ονειρεύομαι. Ότι μέσα σε κάθε εντατική υπάρχουν ψυχολόγοι και ψυχίατροι στους οποίους μπορείς να απευθυνθείς ανά πάσα στιγμή. Αλλά και πως μετά, με το μωρό στο σπίτι, μπορείς να διατηρήσεις επικοινωνία μαζί τους. Και αυτοί παράλληλα – λέει - επικοινωνούν και με τους νεογνολόγους… Ότι γίνονται μηνιαίες συναντήσεις για πρόωρα γονείς και ότι μοιράζονται την εμπειρία τους και βοηθιούνται. Ονειρεύομαι πολλά και διάφορα κατά καιρούς και μερικές φορές αισθάνομαι ότι μπορώ να αγγίξω κάτι από τα όνειρά μου.

Save the dates!

Αθήνα: Σάββατο 3 Μαΐου, στις 12, στο γραφείο της Χριστιάνας Γερμανού, Αμαρουσίου – Χαλανδρίου 98, Παράδεισος Αμαρουσίου.

Θεσσαλονίκη: Σάββατο 10 Μαΐου, στις 12, στο γραφείο της Έλλης Γιαννοπούλου λεωφ. Καραμανλή 54, περιοχή Ιπποκράτειο.

Υ.Γ. Μόλις πριν από λίγο ένας συνάδελφος: «Το είπα στην κουμπάρα μου, αλλά δεν θέλει. Δεν μπορεί να ανασύρει μνήμες λέει, ίσως του χρόνου της το ξαναπώ». Να μην της το ξαναπείς Θ. Να την αφήσεις στην ησυχία της.

Υ.Γ. 2 Η δράση διοργανώνεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεραπευτικής Αγκαλιάς Καγκουρό στις 15 Μαΐου. 

Το δικό μου Πάσχα

Κάθε Μεγάλη Εβδομάδα θα μπαίνω σε ένα αυτοκίνητο για να διασχίσω την Αθήνα από τη μία άκρη στην άλλη. Δύο φορές την ημέρα. Στον δρόμο θα βλέπω τις ανθισμένες πασχαλιές, θα ακούω τις λυπημένες καμπάνες, θα σιχαίνομαι τον γελαστό ήλιο και θα νιώθω την άδεια μου κοιλιά να πονάει σε κάθε λακκούβα - πιστέψτε με είναι πάρα πολλές.

Κάθε Μεγάλη Εβδομάδα θα φοράω την πράσινη φόρμα μιας χρήσης, θα πιάνω κότσο τα μαλλιά, θα πλένω σχολαστικά τα χέρια και θα πασαλείβομαι με αντισηπτικό για να σταθώ απολυμασμένη δίπλα σε ό,τι πιο αγνό μου έχει συμβεί. Θα επαναλαμβάνω τη λέξη "γάλα" μηχανικά ''ν'' φορές ημερησίως και θα αγοράζω πλαστικά σακουλάκια αποθήκευσης που μπαίνουν στην κατάψυξη. 

Κάθε Μεγάλη Πέμπτη θα θυμάμαι τα μάτια της να με κοιτάνε μέσα από μια φωτογραφία - το μοναδικό επισκεπτήριο που έχασα -, τα χέρια της σε πλήρη διάταση και τα μάτια μου σε πλήρη τρικυμία. 

Κάθε Μεγάλη Παρασκευή θα σκέφτομαι το τηλεφώνημα που δεν μου έγινε ποτέ. Θα φαντάζομαι τον διάλογο των γιατρών που παίρνουν ερήμην μας την απόφαση και κάθε Μεγάλο Σάββατο θα ακούω το τηλέφωνό του να χτυπάει και ύστερα εκείνον να μου ανακοινώνει ότι θα τη χειρουργήσουν τώρα. 

Κάθε Ανάσταση θα είμαι εγώ εκείνη που θα παίρνει τηλέφωνο μια άγνωστη, για να μου κρατάει συντροφιά η φωνή της που απαντά: "σταθερό είναι το μωρό". Και κάθε Πάσχα θα φαντάζομαι άδεια τη θερμοκοιτίδα που αφήσαμε φεύγοντας. Ύστερα θα γυρίζω και θα κοιτάζω εκείνη. Με τις ώρες. Για να χορταίνει η ψυχή μου Άνοιξη.

Δεν μπορώ να φανταστώ πόσες τέτοιες Μεγάλες Εβδομάδες θα χρειαστεί να ζήσω. Με πόσες άλλες βασανιστικές λεπτομέρειες και κατάδικές μου σκέψεις που δεν θα θελήσω να μοιραστώ ποτέ με κανέναν. Αλλά είμαι βέβαιη ότι χρειάζεται. Χρειάζεται να περπατήσω αυτόν τον δρόμο με τις εκατοντάδες λακκούβες που με πονάνε, ξανά και ξανά, και να πέσω μέσα τους, αν θέλω να σηκωθώ τινάζοντας τα μπατζάκια μου. Χρειάζεται να το κοιτάζω όλο αυτό στα μάτια και να του επιτρέπω να υπάρξει, αν θέλω να υπάρξω κι εγώ. Να το βιώνω μέχρι να σβήσει, αν θέλω να προκύψει κάτι νέο στη θέση του. 

Τυχαία, μάλλον, το Πάσχα θα μου θυμίζει πάντα (;) εκείνο του 2011. Καθόλου τυχαία όμως κάθε Πάσχα θα θυμάμαι να γιορτάζω ό,τι άσχημο όπως του αρμόζει. Γιατί αυτές οι μέρες ψιθυρίζουν στο συννεφάκι που στέκεται πάνω από το κεφάλι μου την αναγκαιότητα του εκφρασμένου πόνου και συμβολίζουν τη νίκη της ζωής απέναντι σε όλους τους μικρούς θανάτους της.

Υ.Γ. Εντάξει, την άλλη φορά θα φτιάξω κουλουράκια. Αλλά μάλλον θα το έχετε καταλάβει πως συνταγή από εμένα δεν πρόκειται να αντιγράψετε.

Γενέθλια για 3

«Γεννημένη 1720 γρ. με ισχιακή προβολή, φυσιολογικό τοκετό στις 13 Απριλίου του 1984, όπου τα μέσα ήταν άλλα, όπως καταλαβαίνεις. Η πρώτη φωτογραφία που έχω είναι στο σπίτι, στα χέρια της θείας μου, παιδιάτρου, με ξυρισμένο το κρανίο από όπου έπαιρνα οξυγόνο. Δεν μου έχει πει πάρα πολλά, τρόμαξαν πολύ κι ας είχαν ήδη δύο παιδιά. 

Πρόωρο που κέρδισε και χρόνο - με άλλη ημερομηνία γέννησης στα χαρτιά, ακόμη πιο νωρίς. Πάντα το μικρότερο. Τα παιδιά βρίσκουν το pace τους μάλλον, έτσι φαίνεται. Ο ''ανταγωνισμός'' με τα πιο μεγάλα - είτε το ξέρουν είτε όχι, τα κάνει δυνατά. Ίσως το να το έχει σημαία κανείς είναι καλό - ίσως απλά θα πρέπει να το μάθει κάποια στιγμή. 

Κάποια μέρα θα πετάξεις τις καμπύλες - αυτό είναι σίγουρο. Τα χαρτιά εκείνα τα θυμάμαι. Και ήμουν ένα παιδάκι που έπινε 60 ml γάλα σε μια ολόκληρη ώρα, ανακάλυψε το φαγητό πραγματικά στο γυμνάσιο και τώρα τελειώνει το μεταπτυχιακό στη Γεωλογία, κάνει παγκόσμιες κλίμακες εντάσεων Tsunami, κοινοβουλευτικό ρεπορτάζ και ραδιόφωνο. Κι ας ήταν πάντα το πιο μικρούτσικο στην τάξη. Δεν πειράζει τελικά. Ναι; Να της δώσεις ένα φιλί.

Ειρήνη Κωστάκη, 56,8 kg, 30 χρονών, και, όχι, δεν υπολογίζουμε τα άλλα πλέον...»

Το κείμενο αυτό το έλαβα πριν καιρό, αλλά πάντα συγκινούμαι όταν το διαβάζω. Ζήτησα από την Ειρήνη, που είναι γεννημένη την ίδια ημέρα με την κόρη μου, να της το κάνει δώρο μαζί με το φιλί. Σήμερα, 13 Απριλίου του 2014, που έχει γενέθλια και αυτό εδώ το μπλογκ, το χαρίζω με τη σειρά μου σαν δώρο σε όλες τις μητέρες που αγωνιούν τώρα για το αύριο. Χρόνια πολλά Ειρήνη! Χρόνια πολλά Γιόννα!

Την τούρτα της Γιόννας έφτιαξε και φέτος η Βιργινία (http://www.virginiascakes.gr).

Ψηφιακές Γειτονιές: μεθεόρτιοι προβληματισμοί

Όταν οι μη ψηφιακοί μου γείτονες με ρωτούν για τις Ψηφιακές Γειτονιές, ξεκινάω κάπως έτσι: να, ένα συνέδριο για γονείς μπλόγκερς. Και προτού προλάβουν να στραβώσουν – ok, οι περισσότεροι δείχνουν να χαίρονται που βρήκα κάπου να πάω, κάτι να πω – συνεχίζω: και για όσους θέλουν να ασχοληθούν με το μπλόγκινγκ γενικά.

Αλλά η κουβέντα δεν σταματάει ποτέ εδώ. Ειδικά τώρα, στο «μετά». Γιατί οι ΨΓ δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν μια διοργάνωση και για την ιντερνετική επιχειρηματικότητα και για την επιχειρηματικότητα εν γένει, αλλά κυρίως για την έμπνευση. Ξεκάθαρο νομίζω. Ευτυχής πρωτοβουλία, τώρα που αρκετοί ανάμεσά μας μοιάζουν να αναζητούν μια σύλληψη, κάτι νέο, που θα γεννηθεί για να πάρει τη θέση εκείνου που δεν πάει άλλο. Και κάπως έτσι, μιλώντας για σύλληψη και γέννηση, καταλήγουμε πάλι στο γονεϊκό μπλόγκινγκ (τρου στόρι). Σε μια ομάδα που την ψάχνει για να μεγαλώσει όσο πιο καλά μπορεί τα παιδιά της και που ενίοτε αφήνει την όποια αδιάφορη δουλειά (ή η δουλειά την αφήνει, τρου στόρι επίσης) και αποφασίζει να κόψει ταχύτητα για να ζήσει και να δουλέψει υπό ποιοτικότερες συνθήκες, κάνοντας αυτό που θέλει περισσότερο. Ελπιδοφόρο από μόνο του.

Μιλάω για όλους αυτούς που μεγάλωσαν (βλέποντας και Παραμυθά) πιστεύοντας ότι υπάρχει η δουλειά των ονείρων και που συχνά μορφώθηκαν αρμοδίως για να την αποκτήσουν. Που μπορεί να τη φαντάστηκαν μέσα σε κάποιο χαοτικό γραφείο με ωραίους τύπους και τηλέφωνα που χτυπάνε, με σελίδες ανά χείρας, χωμένοι πίσω από μια στοίβα βιβλίων ή μπροστά στην οθόνη κάποιου υπολογιστή, να μεταφέρουν γνώμες και πληροφορίες μέσα σε μια πολύχρωμη βαλίτσα ταξιδεύοντας εδώ κι εκεί, ή ταξιδεύοντας με τον νου μέσα σε μια αίθουσα με φιλοπερίεργα παιδιά - ο καθένας με το δικό του σενάριο υποθέτω – αλλά έφαγαν ματαίωση.

Για όλους αυτούς που μιλάνε για μπακ απ πλανς, εννοώντας στην πραγματικότητα σχέδια πρώτης γραμμής που θα τους πάνε κάπου καλύτερα. Για εκείνους που βρέθηκαν στην απέξω όταν η κρίση τους έδειξε τα κίτρινα δόντια της (το εντελώς αντίθετο από το κατάλευκο γέλιο του Κώστα Βογιατζή aka yatzer). Αλλά και για εκείνους που συνεχίζουν να δουλεύουν για λιγότερα, μερικές φορές 7 days (καμία σχέση με το κρουασάν), καλύπτοντας τη διπλάσια δουλειά και αυτών που έφυγαν, επειδή δεν μπόρεσαν να πουν το μεγάλο όχι. Και πώς να πουν το μεγάλο όχι σε τέτοιους καιρούς; Και τι να πουν δηλαδή; Το μεγάλο ευχαριστώ; Το τελευταίο πράγμα που θέλω να δείξω είναι αγνωμοσύνη, αλλά δεν μπορώ πλέον με αυτό το μεγάλο ευχαριστώ. Και μερικές φορές σκέφτομαι πως κι αυτοί που έμειναν στα πόστα τους και είπαν το μεγάλο ναι στη διπλάσια δουλειά έχουν (έστω ένα μικρό) μερίδιο ευθύνης για την απώλεια των διπλανών τους. Μετά όμως έρχομαι στη θέση τους και αμφισβητώ την αρχική μου σκέψη…

Συνάντησα τις προάλλες δυο φίλες από τα παλιά. Με διδακτορικά και περγαμηνές, με επαγγελματική εμπειρία στο εξωτερικό σε γνωστά πανεπιστήμια και με ήθος. Οι οποίες μια φορά κι έναν καιρό, όχι τα χρόνια τα παλιά, θέλησαν να βρουν δουλειά στην Ελλάδα. Αλλά έμειναν έξω από το κάδρο της φωτογραφίας ή βγήκαν μόνες τους. Θα σας έχει τύχει. Να έχεις όλα τα προσόντα, αλλά να μην χωράς πουθενά. Και όλοι οι άλλοι εκεί και χαρούμενοι. Σα να ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα η απουσία σου.

Φαίνεται όμως ότι κάτι κινείται. Την ίδια στιγμή που η εποχή σε αφήνει μετέωρο επαγγελματικά, σου δίνει και νέες επιλογές. Παλιότερα το επάγγελμα σε διάλεγε, μετά το διάλεγες, τώρα ίσως μπορέσεις να το συνθέσεις, να το δημιουργήσεις εσύ. Το ίντερνετ ας πούμε. Δεν εννοώ να πιαστούμε όλοι σαν πνιγμένοι από αυτό, όπως συνηθίζουμε να κάνουμε με τις τάσεις, βάφοντας όλες τα νύχια μας βεραμάν επειδή το είπαν τα περιοδικά. Εννοώ ότι σου επιτρέπει να βιώνεις μια κάποιου είδους δημοκρατία και έτσι σου ανοίγει πόρτες. Το πού θα σε βγάλουν αυτές είναι θέμα δικό σου. Είναι και θέμα τύχης.

Ελπίζω μόνο να μην σε βγάλουν στην απλήρωτη εργασία. Διότι ωραίο πράγμα να έχεις τη δυνατότητα να χτίζεις κάτι, χωρίς να περιμένεις άμεσα οικονομικό κέρδος. Ωραίο και να συνασπίζεσαι με ανθρώπους που βλέπετε τα ίδια όνειρα, βάζετε την ίδια προσπάθεια, παίζετε με τους ίδιους όρους. Άσχημο όμως να μην μπορείς. Και ακόμη χειρότερο να εργάζεσαι αμισθί. Να πρέπει να δουλέψεις για το όραμα ενός άλλου χωρίς χρήματα - μερικές φορές άλλωστε χαλιέσαι να το κάνεις και με χρήματα.

Από τις φετινές Ψηφιακές Γειτονιές κρατάω το well told «πάμε παρακάτω». Που ο κάθε ομιλητής εξέφρασε με τον τρόπο του – κάποιοι ομολογουμένως πιο δυνατά - και οι διοργανωτές με το παράδειγμά τους. Το τι είπε ο καθένας, γράφτηκε από τους ψηφιακούς μου γείτονες με τρόπο πολύ καλύτερο απ' ότι θα μπορούσα. Για την επιτυχία του συνεδρίου δεν νομίζω να αμφιβάλλει κανείς. Ούτε για τη χαρά της offline επικοινωνίας. Ladies and gentlemen, ήταν τιμή μου. Το τελευταίο όμως, πιο δυνατό μου χειροκρότημα, το φύλαξα για τον Ναυτίλο. Επειδή είναι η ζωντανή απόδειξη ότι όλα είναι τυχαία, εκτός από τον τρόπο που τα αντιμετωπίζεις.

Υ.Γ. (πολλά) 

Κι επειδή έχω φάει μια πετριά με το «μπλογκοσφέρω» δεν θα μπορούσα να μην σταθώ στην Εύα του Funky Cook. Εύα, θέλω να σου ζητήσω από εδώ (δεν προλάβαμε να τα πούμε λεπτομερώς) μια blogg(iv)ing συνεργασία. 

Όλγα και Κατερίνα ελπίζω να με πάτε βόλτα στη Θεσσαλονίκη.

Φλώρα, θα μου φυλάξεις άλλη μια τέτοια ζεστή αγκαλιά;

Αθηνά, η λαμπάδα σου σούπερ! 

Και αφού δεν εργάζομαι πλέον σε κατεξοχήν γυναικείο περιοδικό, πάω να "ξεφυλλίσω" τώρα το k-mag.

Κική και Έλενα θα σας δω στο άλσος I hope. 

Όσα μου έμαθε το πρόωρο μωρό μου

Πριν από τρία χρόνια γέννησα πρόωρα. Στις 31 εβδομάδες. Ένα μωρό που χρειάστηκε πολλά περισσότερα από το να μείνει λίγες μέρες στη θερμοκοιτίδα για να μεγαλώσει. Προτού βρεθώ αντιμέτωπη με την περιπέτεια της προωρότητας, δεν είχα ιδέα τι σημαίνει. Και σύντομα διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι που δεν φόρεσαν την πράσινη φόρμα για να περιμένουν στην ουρά για το επισκεπτήριο, δεν είχαν ιδέα τι πέρναγα. «Γέννησα πρόωρα» τους έλεγα. «Αλλά όλα καλά, ε;» μου απαντούσαν. Αργότερα έμαθα ότι η προωρότητα αγγίζει ένα στα δέκα μωρά παγκοσμίως. Τα περισσότερα από αυτά επιβιώνουν με πολύ καλές προοπτικές ή με αντιμετωπίσιμα προβλήματα υγείας. Άλλα με σημαντικές αναπηρίες. Και άλλα δεν περνάνε ποτέ το κατώφλι του σπιτιού τους. Ωστόσο, το αληθινό πρόσωπο της προωρότητας δεν γίνεται ευρέως γνωστό. Οι γονείς δεν μιλούν γι’ αυτό. Ίσως επειδή πονάει πολύ. Η 17η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα (κατά της Προωρότητας) και με αυτή την αφορμή θέλησα να γράψω τα όσα μου έμαθε αυτή η εμπειρία.

1. Ότι μία γέννηση δεν αποτελεί αυτονόητο happy end

Κι όταν η λεχώνα του διπλανού κρεβατιού πανηγυρίζει, εσύ μπορεί να πονάς γιατί δεν έχεις το παιδί αγκαλιά, να αγωνιάς για την επιβίωση και την υγεία του, να υποφέρεις γιατί πρέπει να γυρίσεις στο σπίτι με άδεια χέρια και να χρειαστεί να ζήσεις τις πιο δύσκολες ημέρες της ζωής σου περιφερόμενη σε εντατικές και γιατρούς, νιώθοντας ανήμπορη να προσφέρεις το παραμικρό στο πιο δικό σου πλάσμα. Και, ναι, αυτό το σοκ μπορεί να μην το ξεπεράσεις ποτέ.

2. Ότι το πιο σημαντικό στη ζωή σου είναι η ζωή του

Εντάξει, αυτό το αισθάνονται όλες οι μητέρες. Όμως εσύ θα αναγκαστείς να το συνειδητοποιήσεις από την αρχή. Γιατί όταν η επιβίωση του μωρού σου δεν είναι δεδομένη, καταλαβαίνεις ότι τελικά δεν έχουν τόση σημασία ούτε ο φυσιολογικός τοκετός, ούτε ο θηλασμός και τα ξενύχτια, ούτε ακόμη και τα δικά σου συναισθήματα μπροστά στη δική του ζωή.

3. Να ακούω το σώμα του (και το δικό μου)

Μπορεί να κοιμάται πολύ, να τρώει πολύ και ξαφνικά να φρενάρει και να ελαττώνει ποσότητες. Μπορεί να δυσκολεύεται να καταπιεί, να στηρίξει το σώμα του, να μην σε κοιτά στα μάτια... όμως ένα πρόωρο μωρό ξέρει καλά τι κάνει. Όπως άλλωστε ξέρει κάθε μωρό και κάθε ανθρώπινος οργανισμός τι χρειάζεται και τι να κάνει για να το αποκτήσει. Μεγαλώνοντας όμως ένα πρόωρο μωρό και παρακολουθώντας το με κομμένη την ανάσα, σύντομα διαπιστώνεις πως ό,τι κάνει έχει κάποιο σκοπό και κάποιο αποτέλεσμα. Και όταν το δεις, μαθαίνεις να έχεις εμπιστοσύνη όχι μόνο στο δικό του σώμα αλλά και στο δικό σου που ποτέ μέχρι τώρα δεν είχες παρατηρήσει.

4. Να αδιαφορώ εύκολα για τη γνώμη των άλλων

Προκύπτει από το Νο 2. Διότι αν ο σκοπός της ζωής σου είναι να μην αρρωστήσει το παιδί τον πρώτο χρόνο, είναι παιχνίδι για σένα να πετάξεις στα σκουπίδια σχόλια όπως: “το έχετε εσώκλειστο'', ''είσαι υπερβολική'', ''δεν κάνεις καλό στο παιδί'' και διάφορα άλλα που με ευκολία θα ξεστομίσουν όσοι βρέθηκαν απέξω. Κατ' επέκταση μπορείς εύκολα πλέον να πετάξεις στα σκουπίδια συμπεριφορές, υποχρεώσεις, δουλειές ακόμη και ανθρώπους που στάθηκαν ή στέκονται λίγοι. 

5. Ότι δεν υπάρχει η έννοια της τύχης και της ατυχίας

Γιατί τη στιγμή που θα ζηλέψεις το μωρό της διπλανής θερμοκοιτίδας επειδή άρχισε να σιτίζεται με γάλα, θα μάθεις ότι η μητέρα του είχε 4 αποβολές, έκανε 5 εξωσωματικές και ένα χειρουργείο στο έμβρυο για να μπορέσει να γεννήσει στην 29η εβδομάδα κύησης. Και την ίδια μέρα που βουλιάζεις στη δυστυχία, θα δεις το μωρό σου να αναπνέει χωρίς μηχανική υποστήριξη και θα αισθανθείς αμέσως η πιο ευτυχισμένη και τυχερή μητέρα του κόσμου.  

6. Ότι κανένα παιδί δεν είναι συγκρίσιμο

Κλισέ; Αν όλοι οι γονείς αγωνιούν για το πόσο τρώει, πότε θα περπατήσει και πότε θα μιλήσει το μωρό τους, η μητέρα ενός πρόωρου υποφέρει. Διότι το δικό της μωρό δεν συμβαδίζει με τους ρυθμούς ανάπτυξης των τελειόμηνων. Και ο μόνος τρόπος για να καταλάβει ότι κάνει λάθος που συγκρίνει το παιδί της είναι να επαναλάβει το λάθος της και να διαψευστεί. Η κόρη μου μέχρι τους 16 μήνες που περπάτησε, δεν έβγαζε παρά ελάχιστους ήχους. Δεκαπέντε μέρες αφότου στάθηκε στα πόδια της, άρχισε να φτιάχνει φράσεις, κάνοντάς με να αμφιβάλλω για μένα που αμφέβαλλα για εκείνη. Όχι μόνο δεν τη σύγκρινα ξανά, αλλά τότε μόνο είδα πως κανένα παιδί δεν είναι ίδιο με τα άλλα.

7. Να εμπνέω ασφάλεια, ενώ αισθάνομαι ανασφάλεια

Όσο εσύ αγωνιάς για το αν αναπτύσσεται σωστά και μετράς μέρες για το επόμενο κρίσιμο ραντεβού με τον αναπτυξιολόγο, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να κοιτάς το παιδί σου με σιγουριά και πίστη στις δυνατότητές του. Πρέπει να το κάνεις να αισθάνεται ασφαλές με τον ίδιο τρόπο που πρέπει να έχεις πίστη σε εκείνο, όταν μάχεται στη μονάδα εντατικής νοσηλείας. Το αξιοθαύμαστο όμως είναι ότι τη δύναμη στη δίνει το ίδιο σου το παιδί, ένα απολύτως ευάλωτο πλάσμα.

8. Να νιώθω ευγνώμων

Κάθε μέρα που περνάει, κάθε βράδυ που πέφτω να κοιμηθώ ένα μεγάλο ''ευχαριστώ'' με πλημμυρίζει. Το να βρεθείς σε απόσταση αναπνοής από την καταστροφή και να ξεφύγεις, επειδή έσκυψες να δέσεις τα κορδόνια σου, δεν είναι μικρό πράγμα. Και το να νιώθεις ευγνώμων επίσης.

9. Ότι όταν μοιράζεσαι, νιώθεις καλύτερα

Η γέννηση ενός πρόωρου μωρού είναι από μόνη της τραύμα. Μόνο όμως όταν μάθεις να το κοιτάς κατάματα και να μιλάς ανοιχτά γι' αυτό, μπορείς να ελπίζεις ότι ο πόνος θα ελαττωθεί.

10. Ότι το δικό σου τραύμα δεν πρέπει να επηρεάσει το παιδί

Οκ, θα το επηρεάσει, ας το πάρουμε απόφαση, διότι αν έχεις δει το παιδί σου μία φορά στην εντατική, θα έχεις πάντα μια τάση στην υπερπροστασία. Θα πρέπει όμως να μάθεις να πολεμάς τον εαυτό σου κάθε μέρα, για να χαρίσεις σε εκείνο μια φυσιολογική ζωή. Τη ζωή για την οποία αγωνίστηκε πιο σκληρά από τον οποιοδήποτε. Τη ζωή που του αξίζει.

Το κείμενο αυτό γράφτηκε για το ηλεκτρονικό περιοδικό imommy και πρωτοδημοσιεύτηκε εκεί με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας στις 17 Νοεμβρίου.